План-конспект по крымскотатарскому языку на тему Сёз.Ариф.Сес (4 класс)

4 сыныф (07.09.2016)
Мевзу: Сес. Ариф. Сёз.
Макъсат:
-арифлернинъ телляфуз этювине дикъкъат айырмакъ;
-талебелернинъ сеслернинъ таснифи акъкъында бильгилерини пекитюв;
-сёзлер акъкъында умумий малюмат берюв;
-ана тильге севги, отьмекке урьмет ашлав.
Донатув. Слайдлар, ресимлер, смайликлер, япрачыкълар.
Дерснинъ кетишаты
I.Тешкилий къысым. (Оджа талебелерге селямынен мураджаат эте, дерсте психологик ве иш кейфини тешкиль эте)
Селям алейкум севимли, балалар. Мен сизлерни корьгенимнен мемнюн олдым. Яз татиллерден эпинъиз, мен беллесем, дам алып ве энди бир адым огге басып, 4-нджи сыныфкъа кечтинъиз. Балалар, сизлер джиддий, дикъкъатлы олмалысынъыз. Сизлернинъ раленъизде 3 тюрлю бетчиклер бар, кейфинъизни бильмек ичюн, сизлер бир де бир бетчикни (смайликни) косьтере билесинъиз.
Лякин раатланмагъа ич чаремиз ёкъ. Дерс башламакъ вакъты кельди. Янъы бильги алмагъа азырсынъызмы?
Эпиграф: Ватан – Ана, Ана – миллет,
Миллет – бу тильдир.
Тиль бильмеген къырымтатар,
Айтынъыз – кимдир?
Истидатлы языджы, шаир, ватанпервер, миллетсевер, халкъына садыкъ ве улу инсан, Къырым муфтиси Номан Челебиджиханнынъ шиары эди. 23 февраль куню 1918 сенеси Номан Челебиджихан вахшийдже ольдюриле ве Къара денъизге ташлана.
« Мий уджюми» усулы отькериле.
Суаллер.
1. Нутукъ сеслерни огренген фен? (фонетика)
2. Фонетика нени огрене? (фонетика сес ве ариф огрене)
3. Къырымтатар элифбесинде къач ариф бар? (37 ариф бар)
4. Арифлер сеслерден насыл фаркьлана? ( Арифлерни биз коремиз ве язамыз. Сеслерни биз айтамыз ве эшитемиз)
5. Сеслер насыл эки чешитте олалар? (Созукъ ве тутукъ)
6. Къалын сес ифаделеген созукълар? (а, ы, я)
6. Индже сес ифаделеген созукълар? (е, и, э)
7. Дудакълы ве дудакъсыз созукъ сесни ифаделеген? (у,о,ю,ё), (а,я,ы,е, и, э)
Балалар, сиз дерсимизге 3 дефтер кетиреджек эдинъиз. Оларны- Келиньиз, бугуньки санны ве дерсимизнинь мевзусыны тахтада ве дефтерлерге язайыкъ.
Оджа: Бугунь биз дерсте сес, ариф ве сёз акъкъында текрарлайджакъмыз.
Слайдлар косьтерюв.
Янъы мевзу устюнде чалышув. Оджа. Балалар, шимди сиз масадаки карточкаларны алып, анда сёзлерни группаларгъа боледжексинъиз.
Сёзлернен ибарет карточкалар даркъала.
Раатлыкъ дакъикъа
Дерсликнен чалышув.
Бир талебе къаидени сыныфкъа юксек сеснен окъуй.
Вазифе. Ашагъыдаки парчаны язып алынъыз. Сёзлернинъ устюне ургъу къойюнъыз.
VI. Пекитюв.
Ресим узеринде чалышув. Бизим Ватанымыз Къырым ярымадасыдар, о пек дюльбер ве аджайип, бизлер сизлернен шималь тарафта яшаймыз, бизим ерлеримиз пек берекетлидир. Отьмек акъкъында субет кечирюв. Отьмек - адамнынъ ашыдыр. Сизге шимди пазла дагъытыла сизлер исе оны тизеджексинъиз. Лякин сизлерге суаллер бериледжек.
1.Отьмек – неден япыла? (отьмек – ундан япыла)
2. Отьмексиз къарнынъыз тоярмы? (отьмескиз къарнымыз тоймаз)
3. Халкъ отьмекни урьмет этмек керекми? (эбет)
4. Отьмекни ерге ташламакъ мумкюнми? (Ёкъ)
5. Отьмекнинъ къадирине етмек керекмизми? (эбет)
6. Бизим сагълыгъымыз, аманлыгъымыз, кучюмиз неде? (отьмекте)
7. Отьмек акъкъында насыл риваетни билесинъиз? («Отьмекке урьмет»)
8. Тапмаджаны динъленъиз Алла-алла алямет, ичи толу къыямет.
Акъ салдым, къызыл алдым,
Пек лезетли бу нимет.
9. Отьмекни не япмакъ керекмиз? (саймакъ ве урьмет этмек керекмиз)
VII. Нетидже. «Эмен терекни яраштырмакъ » (Талебелерге япрачыкълар дагъытыла.)
Вазифе. Оджанынъ суалине джевапны шу кягъытчыкъларгъа язып, оны окъуп, догъру олса, нарат устюне япыштырмакъ.
Суаллер. 1. Сёзнинъ бир кереден айтылгъан сесине не дейлер? (Эджа)
Эджанынъ насыл чешитлери ола? (ачыкъ ве япыкъ)
Эр бир эджада насыл сес олмакъ керек? (созукъ)
Сёзнинъ бир эджасы башкъа эджаларына коре къуветли олса, онъа не деймиз? (ургъу)
Чокъусы ургъу къайсы эджагъа тюше? (сонъки)
Ана тили сёзюнде къач эджа оладжакъ? (дёрт)
Оджа. Машалла, балалар, бугуньки дерсни яхшы менимсегенсиз.
Баалав.
VIII. Эвге вазифе. 1. Къаиде.
2. Дост акъкъында икяе тизмек (агъзавий, кучлю талебеле)