Рус м?кт?бе, 6 нче сыйныф (татар т?ркеме) татар теленн?н эш программасы ФГОС

Муниципаль бюджет гомумбелем бирү учреждениясе “Татарстан Республикасы Нурлат шәһәре 8нче номерлы урта гомуми белем бирү мәктәбе”
« Каралды »
методик берләшмә утырышында
Методик берләшмә җитәкчесе
____________ /Сафина Р.И./
Протокол №1« » август 2016 нче ел «Килешенде »
Укыту эшләре буенча директор урынбасары_______ /Сатдарова М.Ю./
« » август 2016ел « Раслыйм»
Мәктәп директоры
_________ / Граф А.А./
Приказ №
« » август 2016 ел
Югары категорияле татар теле һәм әдәбияты укытучысы
Сафина Роза Идрис кызының
рус мәктәбендә белем алучы 6 нчы сыйныфта укучы татар балаларына
татар теленнән
эш программасы

Пед. совет утырышында каралды
Протокол № 1
“ 25 ” август 2016ел
2016-2017нче уку елы
АҢЛАТМА ЯЗУЫ
5-6 нчы сыйныфлар өчен татар теленнән эш программасы Россия Федерациясендәге һәм Татарстан Республикасындагы мәгарифкә кагылышлы хокукый-норматив актларга һәм федераль дәүләт стандартларына нигезләнеп төзелде:
1. Россия Федерациясенең “Мәгариф турында”гы Законы (Федеральный закон от 29.12.2012 273-ФЗ “Об образовании в Российской Федерации”).
2. Татарстан Республикасының “Мәгариф турында”гы Законы (Закон Республики Татарстан “Об образовании” № 68-ЗРТ от 22 июля 2013 года, статья 8).
3. Россия Федерациясенең “Россия Федерациясе халыктелләре турында”гы 126-ФЗ нчы номерлы Законы (24.07.1998).
4. РФ Мәгариф һәм фән министрлыгы приказы, 30 нчы август, 2013 нче ел №115 (“Об утверждении Порядка организации и осуществления образовательной деятельности по основным общеобразовательным программам – начального общего, основного общего и среднего общего образования”).
5. “Татарстан Республикасының халык телләре турында” Законы (Закон Республики Татарстан от 08.07.1992 № 1560-XII (ред. от 03.03.2012г.) “О государственных языках Республики Татарстан и других языках в Республике Татарстан”).
6. “Татарстан Республикасы дәүләт телләре һәм Татарстан Республикасында башка телләр турында” Татарстан Республикасы Законы, 2004нче ел, 1нче июль.
7. Төп гомуми белем бирүнең Федераль дәүләт белем бирү стандарты (Россия Мәгариф һәм Фән министрлыгында 2010 нчы елның 17 нче декабрь боерыгы 1897 нче номер белән расланган, РФ Юстиция Министрлыгында 19644 нче регистрацион номеры белән 2011нче елның 1 нче февралендә теркәлгән).
8. 5-6 нчы сыйныф өчен "Татар теле " курсының эш программасы Федераль дәүләт белем бирү стандартларының таләпләренә туры китереп, Татарстан Республикасы Мәгариф һәм фән министрлыгы тарафыннан рөхсәт ителгән “Рус телендә Урта (тулы) гомуми белем бирү мәктәбендә татар телен укыту программасы (татар балалары өчен)”, (төзүче-авторлары: Ф.Ф. Харисов, Ч.М. Харисова. В.А. Гарипова – Казан, 2011.),
9. Рус мәктәбендә укучы татар балаларына татар теленнән үрнәк гомуми программа. V - IX сыйныфлар, (төзүче-авторлары: Ф.Ф. Харисов, Ч.М. Харисова. Г.Р. Шакирова - Казан, 2013.)
10. Татар балаларына татар теленнән үрнәк гомуми программа.V - IX сыйныфлар, (төзүче-авторлары: Ф.Ф. Харисов, Ч.М. Харисова. Г.Р. Шакирова - Казан, 2013.)
11. Учебный план МБОУ «СОШ №8 г.Нурлат» Нурлатского муниципального района Республики Татарстан на 2015-2016 учебный год (утвержденного решением педсовета №1 от 25 августа 2015 года)Дәреслек.“Татар теле” . 5 сыйныф: рус телендә гомуми белем бирү оешмалары өчен уку әсбабы (татар телен туган тел буларак өйрәнүче укучылар өчен)/Ф.Ф.Харисов,Ч.М.Харисова,: [Ф.Ф.Харисов редакциясендә]. – Казан: Татар. кит. нәш., 2015.
Дәреслек. “Татар теле”. 6 сыйныф: рус телендә гомуми белем бирү оешмалары өчен уку әсбабы (татар телен туган тел буларак өйрәнүче укучылар өчен)/Н.В.Максимов, М.З.Хәмидуллина,– Казан: Татар. кит. нәш., 2015.
5 нче сыйныфта татар теле елга 35 атнага, 105 сәгатькә исәпләнә, сәгатьләр күләме атнага 3 сәгать.
6 нчы сыйныфта татар теле елга 35 атнага, 140 сәгатькә исәпләнә, сәгатьләр күләме атнага 4 сәгать.
Предмет буенча арадаш аттестация эше ел ахырында мәктәпнең төп белем программасының календарь графигына туры китереп үткәрелә.
Рус телендә белем бирү мәктәбендә татар балаларына татар теле укытуның максаты:
Укучыларда ана телен өйрәнүгә кызыксыну, аның аркылы башка телләрне дә өйрәнү теләге уяту; үз милләтеңә, аның мәдәни үзенчәлекләренә, гореф-гадәтләренә, ана телеңә мәхәббәт тәрбияләү; шулар аркылы башка милләтләргә, аларның гореф-гадәтләренә, мәдәниятләренә ихтирам уяту.
Балаларда туган телгә, аның яңгырашына, сүзлек байлыгына карата кызыксыну уяту. Тел күренешләрен аңларга, эзлекле фикер йөртергә өйрәтү. Фәнни-тикшерү эшчәнлеге алып баруга мотивация тудыру, проект эшләрен башкаруны дөрес оештыру. Тел берәмлекләрен урынлы кулланып, бәйләнешле сөйләм тудыру өстендә эшләү, аралашу компетенциясе булдыру.
Бурычлары:
- укучыларда, туган телгә сакчыл караш тәрбияләү;
- укучыларның сөйләм эшчәнлеген һәм фикерләү сәләтен, төрле шартларда әдәби телдә дөрес аралаша белү күнекмәләрен үстерү;
- татар теленең фонетик төзелеше, орфоэпик, орфографик нормалары турында белем бирү;
- телнең лексик байлыгын анализлый, күрә, таба белү сәләтен, осталыгын булдыру, үстерү, сүз байлыгын арттыру;
- татар теленең сүз ясалыш мөмкинлекләрен үзләштерү, гамәли кулланылышка кертү;
- алынган белемне һәм осталыкны тормышта максатчан кулланырга өйрәтү;
- сүзлекләр, дәреслек, өстәмә һәм белешмә әдәбият белән эш итү, уку, язу күнек-мәләрен камилләштерү;
- үз милләтеңә, телеңә хөрмәт белән карау, шулай ук татар теле аша башка милләт вәкилләренә, аларның рухи мирасына мәхәббәт хисе тәрбияләү.
Татар теле фәненә тулы характеристика.
Белем дәрәҗәсенә таләпләр:
- фонетик, сүз ясалышы һәм лексик закончалыкларны күрә белү;
-морфология фәнен тирәнтен өйрәнү;
-сүз төркемнәрен аера белү;
- сүзне катлаулы тел берәмлеге буларак бәяләүгә ирешү;
- төрле тип сүзлекләрнең төзелү принципларын үзләштерү;
- татар теленең сүз ясалыш ысулларын таный һәм аера белү;
- укылган текстның эчтәлеген аңлау;
- укылган текстка үз мөнәсәбәтләрен белдерү;
- укылган текстка бәйле рәвештә телдән һәм язмача фикер белдерү;
- сыйныфташлары һәм укытучы белән фикер алышу, үз фикерен дәлилли белү;
- тәкъдим ителгән темага телдән һәм язмача бәйләнешле текст төзү.
Күнекмәләргә таләпләр:
Фонетика, орфоэпия, лексика, сүз ясалышына караган белемнәрен тирәнәйтү:
- авазларны классификацияли белү күнекмәләрен тирәнәйтү;
- сүзләрне иҗекләргә бүлә белү, басым кую үзенчәлекләрен үзләштерү;
- җөмләләрнең мәгънәви-интонацион үзенчәлекләрен үзләштерү юнәлешендә күнекмәләр өстендә эшләү.
- сүзләргә фонетик анализ ясый белү;
- сүзлек составын килеп чыгышы ягыннан бәяли белү;
- сүзлек составын куллану өлкәсе һәм активлыгы буенча куллана белү;
- сүзлекләр белән эшли белү;
- татарчадан русчага һәм русчадан татарчага тәрҗемә итү күнекмәләре булдыру;
- яңа сүзләр ясау күнекмәләрен үзләштерү.
Морфологиягә караган белемнәрен тирәнәйтү:
- сүз төркемнәрен һәм аларның үзенчәлекле грамматик билгеләрен тану, мисалларны морфологик һәм өлешчә синтаксик яктан тикшерү;
- теоретик материалларга туры килә торган орфограммаларны мисаллар эченнән табу, сүзләрнең дөрес язылышын дәлилләү, сөйләмдә ярдәмче һәм синоним сүзләрне дөрес куллану, алынма сүзләргә төрләндергеч кушымчалар дөрес ялгау, алмашлыклардан һәм теркәгечләрдән фразаара бәйдәнеш чаралары буларак оста файдалану. Текст эчендә цифраларны дөрес язу;
- катлаулы план төзү. План нигезендә сочинениегә материал туплау, аны билгеле бер эзлеклелеккә китерү;
- сөйләм төрләрен (сыйфатлама, хикәяләү һәм хөкем йөртү) аеру, шуларга туры китереп, сочинениеләр язу, телдән, монологик һәм диалогик формаларда сөйләү;
- текстның эчтәлеген төрлечә (төгәл, кыскартып яки киңәйтеп) сөйләү;
- берәр хәл яки вакыйга хакында мәкалә язу;
- изложение, сочинение һәм башка язмаларны камилләштерү (тулыландыру, редаксияләү);
- эш кәгазьләре төреннән расписка һәм акт язу.
Телдән һәм язма сөйләм осталыгы һәм күнекмәләре булдыру:
- җөмләләр төзергә өйрәтү, бәйләнешле сөйләм үстерү өстендә, сөйләм күнекмәләрен барлыкка китерү юнәлешендә эшләү;
- план нигезендә кечкенә хикәя төзи белү;
- репликага нигезләнеп, логик бәйләнешле диалог төзи белү;
- дөрес уку һәм язу күнекмәләре булдыру, тасвирлама, хикәяләү, фикер йөртүне активлаштыруга этәргеч булырлык текстлар төзү күнекмәләрен ныгыту;
- сочинение, изложение язарга өйрәнү;
- укучыларда татар мәдәниятенә караган мәгълүматларны үстерүгә ирешү;
- картина буенча сочинение язу күнекмәләре булдыру;
- проектлар төзү күнекмәләрен ныгыту.
Уку фәненең уку планында тоткан урыны
Укыту-тәрбия эше рус телендә алып барыла торган мәктәпләрдә татар балаларына татар телен өйрәтү үз телләрен өйрәнүгә кызыксыну, омтылыш уяту, мәхәббәт хисләре тәрбияләүдә әһәмиятле роль уйный.
Укыту планында каралганча, татар теле дәресләре өчен эш программасы атнага 3 сәгать исәбеннән елга 105 сәгатькә төзелде.
Укытуның көтелгән нәтиҗәләре
Шәхескә кагылышлы нәтиҗәләр:
- шәхеснең әхлакый-рухи сыйфатларын камилләштерү:
- милли горурлык, гражданлык хисләре формалаштыру;
- әхлак нормаларын, җәмгыятьтә яшәү кагыйдәләрен үзләштерү;
- күршеңә ярдәм итүдә танып-белү инициативасы күрсәтү;
- үз алдыңа максат кую, аңа ирешү юлларын эзләү;
- уңышларыңа яки уңышсызлыкларыңа, аларның сәбәпләренә дөрес бәя бирү;
- индивидуаль эшчәнлек стилен формалаштыру:
- төрле мәгълүмат чараларын (сүзлекләр, Интернет ресурслар һ.б.) танып-белү һәм аралашу вакытында куллану;
- актив, мөстәкыйль, иҗади фикер йөртүче, фәнни-тикшеренү эшчәнлеген башкара алырлык шәхес буларак формалашуны дәвам итү;
- үзең алган белем күнекмәләрен тормышның төрле шартларында куллана белергә өйрәнү.
Метапредмет нәтиҗәләр
Танып-белү гамәлләре:
- танып-белү юнәлешендәге максатларны билгеләү;
- укучының үз эшчәнлеген мөстәкыйль рәвештә оештыра
- белүе, бәяләве, үзенең кызыксынучанлык өлкәсен билгеләве;
- мөстәкыйль рәвештә теманы, куелган проблеманы ача белү, фикер йөртү;
- уку мәсьәләсе тирәсендә логик фикерләү;
- фикерләүдә логик чылбыр төзү;
- тема тирәсендәге төп билгеләрне аерып алу нигезендә кагыйдә формалаштыру;
- төрле мәгълүмат чаралары белән эшли, кирәкле мәгълүматны таба, анализлый һәм үз эшчәнлегендә куллана белү;
- фонетик анализ ясау күнекмәләре булдыру;
- сүз ясалыш ысулларыннан файдаланып сүзләр ясый белү , сөйләм эшчәнлегендә алардан дөрес һәм урынлы файдалана белү;
- телне әдәбият, рәсем һәм музыка сәнгате белән бәйләп, сүз сәнгатенең кыйммәтен күрсәтү, матурлыкны танырга өйрәтү;
- тел берәмлекләренең әдәби әсәр тудырудагы ролен билгеләү;
- татарчадан русчага, русчадан татарчага тәрҗемә итү юлы аша фразеологик берәмлекләрнең эчтәлегендәге фәлсәфәне үзләштерү.
Коммуникатив УУГ
- тыңлый белү;
- диалог төзүдә һәм коллектив фикер алышуда катнашу;
- сыйныфташлары һәм укытучы белән уку эшчәнлеген оештыруда хезмәттәшлек итү;
- төрле фикерләрне исәпкә алып эш итү;
- үз фикерен дәлилли белү, тормыштан мисаллар китерү;
- төрле җавапларны тыңлау, чагыштыру, нәтиҗә ясау;
- үз фикерен тулы һәм төгәл итеп әйтә белү;
- күмәк эш вакытында уртак фикергә килү;
- мәгълүмат туплауда үзара хезмәттәшлек итүдә инициативасы күрсәтү;
- укылган текстлар буенча сораулар бирә алу;
- бирелгән текстларның дәвамын үзлектән сөйләп карау,фикер әйтү автор фикере белән чагыштыру;
- үз эшен контрольдә тоту, сыйныфташларына ярдәм итү;
- коммуникатив күнекмәләрнең кеше тормышындагы ролен билгеләү;
- үз фикерләрен телдән һәм язмача җиткерә белү;
- башкаларны тыңлый, киңәш бирә белү;
- сыйныфташлары каршында төрле темаларга, башкарылган проектлар буенча чыгыш ясау;
- иптәшенең гамәлләрен бәяләү, күрше белән хезмәттәшлек итү.
Регулятив УУГ:
- дәреснең проблемасын (тема) һәм максатларын мөстәкыйль формалаштыру;
- проблеманы аңлап гипотеза чыгару, үз фикереңне дәлилләр китереп раслый белү, телдән (диалогик, монологик) һәм язма сөйләмдә сәбәп-нәтиҗә бәйләнешен аерып алу, нәтиҗәләрне формалаштыру;
- максатка ирешү юлларын билгеләү;
- үз эшчәнлегеңнең нәтиҗәле булуына ирешү, үз эшчәнлегеңне контрольгә алу;
- укытучы белән бергәләп, үз эшен, иптәшләренең җавапларын бәяләү;
- кагыйдә, күрсәтмәләрне истә тоту һәм аларга ияреп гамәлләр кылу;
- эшләнгән эшкә бәя бирү, сыйфатын һәм дәрәҗәсен билгеләү.
Предмет нәтиҗәләр:
- фонетик, сүз төзелеше һәм лексик берәмлекләр белән эш итүне ныгыту;
-сүз төркемнәрен аера һәм дөрес куллана белү;
- исем, орфоэпик һәм орфографик кагыйдәрне үзләштерү, гамәли куллана белү;
- сүзнең лексик мәгънәсен билгели һәм сөйләмдә урынлы куллана белү;
- тел материалы белән логик фикерләүне сорый торган эш төрләрен башкару;
- телнең сүзлек составын куллану өлкәсе, активлыгыннан чыгып урынлы файдалану;
- сүзләрнең төзелешен һәм ясалышын тикшерү;
- бирелгән темаларга, тормыштан алган фикер-карашларга, хис-кичерешләргә ни-гезләнеп, кечкенә хикәяләр язу;
- укучыларны иҗади эшчәнлеккә тарту, проект эшләре белән кызыксындыру.
Курсның эчтәлеге 5-6 сыйныф
4 нче сыйныфта үткәннәрне кабатлау
Лексикология буенча үткәннәрне кабатлау.
Башлангыч сыйныфларда исем, сыйфат, сан, алмашлык, фигыль буенча үткәннәрне кабатлау.
Синтаксис буенча өйрәнгәннәрне кабатлау: сүзтезмә һәм җөмлә; җөмләнең баш кисәкләре; җәенке һәм җыйнак җөмләләр; җөмләнең иярчен кисәкләреннән аергыч; җөмләнең тиңдәш кисәкләре.
Фонетика, орфоэпия, графика, орфография
Фонетика һәм орфоэпия турында гомуми төшенчә.
Сөйләм органнары. Авазларның ясалышы. Сөйләм аппараты.
Татар телендә сузык һәм тартык авазлар.
Татар телендә сузык авазларның әйтелеше. Сингармонизм законы: рәт һәм ирен гармониясе.
Тартык авазлар классификациясе. [къ], [к] һәм[гъ], [г] тартык авазлары. [һ] һәм [х] тартык авазлары. [w] һәм [в] тартык авазлары. [н] һәм [ң] тартык авазлары. [ʼ] (һәмзә) тартыгы.
Тартык авазларның сөйләмдәге үзгәреше. Тартыклар чиратлашуы. Борын ассимиляциясе. Ирен ассимиляциясе.
Татар телендә иҗек. Сүзләрне юлдан-юлга күчерү. Сүз басымы. Интонация.
Графика һәм орфография. Аваз һәм хәреф төшенчәләре. Татар алфавиты.
Сузык аваз хәрефләре. О, ө, е, э хәрефләренең дөрес язылышы. Икешәр аваз кушылмасын белдергән е, ю, я, хәрефләренең дөрес язылышы.
Тартык аваз хәрефләре.ъһәм ь хәрефләренең дөрес язылышы. В, к, гхәрефләре.
Сүзләрне кушып, сызыкча аша һәм аерып язу. Баш һәм юл хәрефләре.
Сүзләргә фонетик анализ ясау.
Кабатлау.
Лексикология
Лексикология. Лексика һәм лексикология турында төшенчә. Сүзнең лексик мәгънәсе, аны аңлату юлларын аңлату. Аңлатмалы сүзлекләр. Сүзләрне мәгънәләре, килеп чыгышыннан һәм кулланылышы ягыннан төркемләү.
Бер һәм күп мәгънәле сүзләр.
Сүзләрнең туры һәм күчерелмә мәгънәләре.
Синоним. Антоним. Омоним.
Килеп чыгышы ягыннан татар теленең сүзлек составы. Гомумтөрки һәм алынма сүзләр. Татар сүзләренең төркемнәре.
Куллану өлкәсе буенча татар теленең сүзлек составы. Гомуми кулланылыштагы (гомумхалык) һәм кулланылышы чикләнгән (диалекталь һәм һөнәрчелек сүзләре) сүзләр.
Куллану активлыгы буенча сүзлек составы: искергән һәм тарихи сүзләр. Искергән сүзләр турында төшенчә.
Яңа сүзләр (неологизмнар).
Фразеологизмнар. Фразеологик әйтелмәләрне сөйләмдә куллану.
Сүзгә лексик анализ ясау.
Кабатлау.
Сүз төзелеше һәм сүз ясалышы
Сүзнең тамыры һәм кушымчалар. Сүзнең мәгънәле кисәкләргә бүленеше.
Мөнәсәбәт белдерә торган кушымчалар: модальлек һәм бәйләгеч кушымчалар.
Модальлек кушымчалары. Исем, сан, сыйфат, фигыльләргә ялгана торган модальлек кушымчалары.
Сүзнең нигезе. Тамыр һәм ясалма нигезле сүзләр.
Сүзләрне төзелеше буенча тикшерү.
Сүз ясалу ысуллары. Ясагыч кушымча ялгау ысулы. Сүзгә кушымчалар ялгану тәртибе.
Сүзләрне кушу ысулы: кушма, парлы һәм тезмә сүзләр ясалу.
Сүзләрне кыскарту ысулы.
Кабатлау.
5 нче сыйныфта үткәннәрне кабатлау
Бәйләнешле сөйләм үстерү
Төрле характердагы диктантлар язу.
Хаталар өстендә эш башкарган вакытта телдән һәм язма рәвештә анализ ясау.
Мәкаләне редакцияләү.
Әдәби текстларның эчтәлеген сөйләү.
Изложение һәм сочинение язарга өйрәнү.
Бирелгән темага, рәсемгә яки планга нигезләнеп, хикәя төзеп язу.
Бирелгән текстка план төзү.
Текстларны, мәкальләрне, фразеологик әйтелмәләрне бер телдән икенче телгә тәрҗемә итү. Сүзлекләрдән файдалану.
Проектлар төзү.
Картина буенча сочинение язу (Х.Якупов «Канәфер чәчәге. Натюрморт», И. Шишкин «Имәнлек»)
Морфология
Сүз төркемнәре турында төшенчә.
Исем
Исем турында төшенчә;
Ялгызлык һәм уртаклык исемнәр
Исем ясагыч кушымчалар;
Исемнәрнең ясалыш ягыннан төрләре;
Исемнәрнең берлек һәм күплек сан формалары;
Исемнәрне килеш һәм тартым белән төрләндерү.
Алынма исемнәрнеңтөрләнеш һәм әйтелеш үзенчәлекләре;
Исемнәрнең җөмләдә кулланылышы;
Исемнәргә морфологик анализ ясау (уртаклык һәм ялгызлык исемнәр, аларның берлектә яки күплектә килүе, килеше, тартым белән төрләнү-төрләнмәве, нинди җөмлә кисәге булып килүе)
Сыйфат
Сыйфат турында төшенчә;
Асыл һәм нисби сыйфатлар;
Сыйфатларның ясалышы;
Сыйфатларның төрле дәрәҗә формалары (гади, чагыштыру, артыклык, кимлек).
Сыйфатларның җөмләдә кулланылышы;
Сыйфатларның исемләшүе;
Дәреслектә һәм укытучы тарафыннан бирелгән сыйфатларның төрле дәрәҗә формаларын ясап, алар белән җөмләләр төзү.
Сыйфатларга морфологик анализ ясау
Сан
Сан турында төшенчә;
Саннарның ясалышы;
Гарәп һәм рим цифрларының язылышы;
Сан төркемчәләрен өйрәнү.
Микъдар, тәртип, бүлем, чама, җыю саннарын билгеләү. Аларны сөйләмдә дөрес куллану.
Саннарның җөмләдә кулланылышы;
Саннарга морфологик анализ ясау.
Алмашлык
Алмашлык турында төшенчә;
Алмашлык ясалышы;
Алмашлык төркемчәләрен өйрәнү;
Зат алмашлыклары;
Тартым алмашлыкларын телдән һәм язма сөйләмдә дөрес куллану;
Сорау алмашлыклары;
Билгеләү алмашлыклары;
Билгесезлек алмашлыклары;
Юклык алмашлыклары;
Алмашлыкларны кабатлау;
Алмашлыкларга морфологик анализ ясау
5 нчы сыйныфта үткәннәрне кабатлау
Бәйләнешле сөйләм үстерү
Төрле характердагы диктантлар язу.
Хаталар өстендә эш башкарган вакытта телдән һәм язма рәвештә анализ ясау.
Мәкаләне редакцияләү.
Әдәби текстларның эчтәлеген сөйләү.
Изложение һәм сочинение язу.
Бирелгән темага, рәсемгә яки планга нигезләнеп, хикәя төзеп язу.
Бирелгән текстка план төзү.
Текстларны, мәкальләрне, фразеологик әйтелмәләрне бер телдән икенче телгә тәрҗемә итү. Сүзлекләрдән файдалану.
Проектлар төзү.
Курсның эчтәлеге 5 класс (таблицада, сәгатьләр бүленеше белән)
№ Төп темалар Уку-укыту эшчәнлеге Сәг. саны
1. Башлангыч сыйныфта үткәннәрне кабатлау Сүз төркемнәре, җөмлә турында үткәннәрне системага салып кабатлату 8
2. Фонетика, орфоэпия. Графика һәм орфография. Графика һәм орфография. Аваз һәм хәреф төшенчәләрен аеру. Татар алфавитын үзләштерүне гамәли ныгыту. Татар теленең үзенчәлекле авазларын дөрес әйтү, язу. Аваз үзгәрешләрен таба һәм билгели белү. Сүзләрне юлдан-юлга күчерү, иҗек калыпларына нигезләнеп, сүзләрне иҗекләргә бүлү. Сүз басымын дөрес куюТекстка ярашлы интонация төрен билгеләү һәм куллану. 37
3. Лексикология һәм лексикография. Текстта, сөйләмдә сүзнең кулланылыш үзенчәлеген, лексик мәгънәсен билгеләү. Сүзләрнең актив, пассив кулланылышларын аңлату. Сүзләрнең килеп чыгышларын билгеләү, сәбәпләрен аңлау. Фразеологик берәмлекләр белдергән мәгънәне аңлату, сөйләмдә алардан урынлы куллану. Сүзлекләр белән белешмә материал буларак эшләү 22
4. Сүз төзелеше һәм ясалышы. Сүзләрне тамырга һәм кушымчага таркату.Төрле сүз төркемнәрен ясаучы кушымчаларны билгеләү.
Мөнәсәбәт белдерүче, бәйләгеч кушымчалар, модальлек кушымчаларын аеру, урынлы куллану.
Сүз ясалу ысулларын үзләштерү, тексттан табу дөрес билгеләү 25
5. Кабатлаулар 5 нче сыйныфта үткәннәрне гомумиләштереп кабатлау 5
Курсның эчтәлеге 6 класс (таблицада, сәгатьләр бүленеше белән)
№ Төп темалар Уку-укыту эшчәнлеге Сәг. саны
1 5 нче сыйныфта үткәннәрне кабатлау -фонетика,сүз ярдәмендә белдерелгән мәгънә, сүзнең язылышы һәм әйтелеше, мәгънә кисәкләре,җөмлә кисәкләре, җөмләнең баш кисәкләре, җөмләнең иярчен кисәкләре, әйтү максаты буенча җөмлә төрләре, сүз ясалышы, тамырга кушымчалар ялгану тәртибе, антонимнар,синонимнар; 12
2 Морфология -татар теленең сүз төркемнәре системасы. Мөстәкыйль сүз төркемнәре(исем, сыйфат, сан, алмашлык, рәвеш, фигыль, аваз ияртемнәре. Бәйләгеч сүз төркемнәре:бәйлек, теркәгеч. Модаль сүз төркемнәре: ымлык, кисәкчә, модаль сүзләр; 1
3 Исем -исемнең лексик-семантик һәм морфологик-синаксик үзенчәлекләре; ялгызлык һәм уртаклык исемнәр,исем ясагыч кушымчалар, исемнәрнең ясалыш төрләре, исемнәрнең берлек һәм күплек саны, исемнәрнең килеш белән төрләнеше, исемнәрнең тартым белән төрләнеше,тартымлы исемнәрнең килеш белән төрләнеше, алынма исемнәрнең төрләнеш һәм әйтелеш үзенчәлекләре,синоним исемнәр, исемнәрнең җөмләдә кулланышы,исемнәргә морфологик һәм морфологик-синтаксик анализ; 31
4 Сыйфат -сыйфатның лексик-семантик һәм морфологик-синаксик үзенчәлекләре, асыл һәм нисби сыйфатлар,сыйфатларның ясалышы, сыйфат дәрәҗәләре,сыйфатларның җөмләдә кулланышы, сыйфатларның исемләшүе, сыйфатларга морфологик-синтаксик анализ; 15
5 Сан -санның лексик-семантик һәм морфологик-синаксик үзенчәлекләре , саннарның ясалышы, гарәп һәм рим цифрларының язылышы, сан төркемчәләре, саннарның җөмләдә кулланылышы, саннарга морфологик-синтаксик анализ; 18
6 Рәвеш -рәвешнең лексик-семантик һәм морфологик-синаксик үзенчәлекләре , рәвешләрнең ясалышы, рәвеш дәрәҗәләре, рәвешләрнең мәгънә төркемчәләре,рәвешләрнең сөйләм оештырудагы әһәмияте,рәвешләрнең лексик һәм грамматик мәгънәсе, рәвешләргә морфологик һәм морфологик-синтаксик анализ; 26
7 Алмашлык -алмашлыкның мәгънәви төркемчәләре, аларның кулланыш үзенчәлекләре, алмашлыкларның сөйләмдәге роле. Алмашлык ясалышы. Алмашлыкларга морфологик-синтаксик анализ. 32
8 Ел буена үткәннәрне кабатлау 5
Барлыгы 140
Тематик план
Татар теле буенча
Сыйныф: 5____
Укытучы: Сафина Роза Идрис кызы
Сәгатьләр саны:
Барлыгы: 105сәг; атнага: 3 сәг
Планлаштырылган язма эшләр саны:
Контроль дәресләр: изложение- 5 (2) сочинение- 4 (1) диктант – 6 ( 2 )
Эш кәгазьләре: хат язу -1сәг.; белешмә -1сәг. БСҮ: тәрҗемә итү күнегүләре -1сәг; мәкалә -1сәг; әкият язу -1сәг; хикәя язу -1сәг; диологик (монологик) сөйләм үстерү -6сәг; хаталар өстендә эш-1сәг.
Административ контрольэшләр саны: 4сәг.
Планлаштыру түбәндәгеләргә нигезләнеп төзелде:
1.Программа 5 нче сыйныф өчен "Татар теле " курсының эш программасы Татарстан Республикасы Мәгариф һәм фән министрлыгы тарафыннан рөхсәт ителгән “Рус телендә Урта (тулы) гомуми белем бирү мәктәбендә татар телен укыту программасы (татар балалары өчен)”, (төзүче-авторлары: Ф.Ф. Харисов, Ч.М. Харисова. В.А. Гарипова – Казан, 2011.),Рус мәктәбендә укучы татар балаларына татар теленнән үрнәк гомуми программа. V - IX сыйныфлар, (төзүче-авторлары: Ф.Ф. Харисов, Ч.М. Харисова. Г.Р. Шакирова - Казан, 2013.) балаларына татар теленнән үрнәк гомуми программа.V - IX сыйныфлар, (төзүче-авторлары: Ф.Ф. Харисов, Ч.М. Харисова. Г.Р. Шакирова - Казан, 2013.)
Дәреслек.“Татар теле . 5 сыйныф: рус телендә гомуми белем бирү оешмалары өчен уку әсбабы (татар телен туган тел буларак өйрәнүче укучылар өчен)/Ф.Ф.Харисов,Ч.М.Харисова,: [Ф.Ф.Харисов редакциясендә]. – Казан: Татар. кит. нәш., 2015.
3.Өстәмә материал: 1Диктантлар җыентыгы: Рус мәктәпләрендә укучы татар балаларына . 5-11 нче с-флары өчен: Укытучылар өчен кулланма/З.Н.Хабибуллина, Г.Ш.Нәбиуллина.-Казан: Мәгариф,2006.
2.Татар теленнән диктантлар һәм изложениеләр җыентыгы: “Рус мәктәпләрендә укучы татар балалары”на . 5-11 с-флары өчен Укытучылар өчен кулланма/Н.В.Максимов, С.М.Трофимова, М.З.Хамидуллина.-Казан:Мәгариф,2005
3.4-8классларда изложениеләр: Рус мәктәпләрендә укучы татар балалары өчен./Ш.Р.Сайкин
4.Татар теленнән күнегүләр һәм тестлар.-Казан: Яңалиф, 2006
5.Бердәм республика имтиханына әзерләнү өчен ярдәмлек.Татар теле.-Казан: РИЦ “Школа”, 2008
7.Татар теле. Бердәм республика имтиханына әзерлек өчен кулланма.-Казан: РИЦ “Школа”,2007
8.Татар теле: Кагыйдәләр, күнегүләр:Урта гомуми белем бирү мәкт. өчен/Ф.Ф.Харисов, Ч.М.Харисова.-Казан:Мәгариф, 2007
9.Татар теленнән тестлар: Уку-укыту ярдәмлеге/Н.В.Максимов.-Казан: Мәгариф, 2008
10.Урта мәктәптә татар теле укыту: Фонетика. Морфология: Укытучылар өчен методик кулланма/ Н.В Максимов.-Казан: Мәгариф,2012
11. . Учебный план МБОУ «СОШ №8 г.Нурлат» Нурлатского муниципального района Республики Татарстан на 2015-2016 учебный год (утвержденного решением педсовета №1 от 25 августа 2015 года)
Тематик план
Татар теле буенча
Сыйныф: 6____
Укытучы: Сафина Роза Идрис кызы
Сәгатьләр саны:
Барлыгы: 140сәг; атнага: 4 сәг
Планлаштырылган язма эшләр саны:
Контроль дәресләр: изложение- 5 (2) сочинение- 6 (1) диктант – 7 ( 2 )
Эш кәгазьләре: хат язу -1сәг.; белдерү-1сәг, беркетмә, гариза, ышанычнамә, автобиография, акт,котлау язу -1сәг.
БСҮ: тәрҗемә итү күнегүләре -2сәг; хикәя язу -4 сәг; диологик (монологик) сөйләм үстерү -2сәг;
Административ контрольэшләр саны: 4сәг.
Планлаштыру түбәндәгеләргә нигезләнеп төзелде:
1.Программа ”Рус мәктәпләрендә укучы татар балаларына ана теле һәм әдәбият укыту программалары” 1-11 нче сыйныфлар. Татарстан Республикасы Мәгариф министрлыгы, Казан, “Мәгариф” нәшрияты, 2003 ел.
2. Дәреслек: М.В.Максимов, З.М.Хәмидуллина. Татар теле. Казан. Мәгариф. 2010
3.Өстәмә материал:
1. Диктантлар җыентыгы: Рус мәктәпләрендә укучы татар балаларына . 5-11 нче с-флары өчен: Укытучылар өчен кулланма/З.Н.Хабибуллина, Г.Ш.Нәбиуллина.-Казан: Мәгариф,2006.
2.Татар теленнән диктантлар һәм изложениеләр җыентыгы: “Рус мәктәпләрендә укучы татар балалары”на . 5-11 с-флары өчен Укытучылар өчен кулланма/Н.В.Максимов, С.М.Трофимова, М.З.Хамидуллина.-Казан:Мәгариф,2005
3.4-8классларда изложениеләр: Рус мәктәпләрендә укучы татар балалары өчен./Ш.Р.Сайкин
4.Татар теленнән күнегүләр һәм тестлар.-Казан: Яңалиф, 2006
5.Бердәм республика имтиханына әзерләнү өчен ярдәмлек.Татар теле.-Казан: РИЦ “Школа”, 2013
6.Эш кәгазьләре үрнәкләре/З.В.Валиев.-Казан: Татар китап нәшрияты, 1999
7.Татар теленнән тестлар: Уку-укыту ярдәмлеге/Н.В.Максимов.-Казан: Мәгариф, 2008
8.Татар теле морфологиясе. /Ф.М. Хисамова. - Казан, “Мәгариф” , 2005.
10 .Учебный план МБОУ «СОШ №8 г.Нурлат» Нурлатского муниципального района Республики Татарстан на 2016-2017 учебный год (утвержденного решением педсовета №1 от 25 августа 2016 года)
Укучылар өчен
“Татар теле 6” Компьютер өчен күнегүләр җыентыгы
Бердәм республика имтиханы. Татар теле. Максимов Н. В. – Казан: Школа, 2016
Олимпиадага әзерләнү өчен ярдәмлек. Татар теле. – Казан:Школа, 2015
Татар теленнән кагыйдәләр җыентыгы. –Казан:Мәгариф, 2013
Татар теленнән контроль эшләр һәм тестлар. Гомуми урта белем бирүче рус мәктәпләре өчен. Сафиуллина Ф. С. – Казан: Тарих, 2013
Татар теленнән тестлар. Синтаксис. Бердәм дәүләт имтиханына әзерләнәбез. Сафиуллина Ф. С. , Нәбиуллина Г. Ә.. – Казан: Яңалиф, 2016.
7. Татар теленнән тестлар. Н. В. Максимов. – Казан: Мәгариф, 2002
Интернет – ресурслар.
http://www.mon.gov.ru РФ Мәгариф һәм фән министрлыгы
http://www.ed.gov.ru Белем бирү буенча федераль агентлык
http://www.fasi.gov.ru Фән һәм инновацияләр буенча федераль агентлык
http://www.obrnadzor.gov.ru Рособрнадзор
http://www.apkppro.ru РФ мәгариф хезмәткәрләренең квалификациясен күтәрү һәм профессиональ әзерләү академиясе
http://www.lexed.ru Федеральный центр образовательного законодательства
http://www.rustest.ruФедеральтест үткәрүүзәге
http://www. tatedu.ru ТР Мәгариф һәм фән министрлыгы
http://www.edu. kzn.ru ТР Мәгариф һәм фән министрлыгы Белем полрталы
http://www.mon.tatar.ruhttp://pedsovet.org Бөтенроссия интернет-педкиңәшмәсе
http://www.bytik.ru Мәгариф системасында яңа технологияләр куллану – халыкара конференция
http://www.shoolexpo.ruhttp://www.it-n.ruhttp://. belem.ruhttp://. tatar.ru ТР рәсми серверы
http://. tatcenter.ru ТР мәгълүмати – аналитик порталы
http://. Tat. Tatar - inform.ru ТР мәгълүмат агентлыгы
http://. intertat.ru ТР электрон газетасы
http://. vatantat.ru “Ватаным Татарстан” газетасы
Тематик план 5 класс
№ Бүлек номеры Дәрес темасы Сәгать саны Көтелгән нәтиҗәләр Укучылар эшчәнлеге төрләре Үткәрү вакыты
План факт
предмет метапредмет Шәхескә кагылышлы I.Башлангыч сыйныфта үткәннәрне кабатлыйбыз, хәтердә яңартабыз (5с.+ 3с.)
1. 1 Дәреслек белән танышабыз. Б.с.ү. «Туган тел, тыныч-лык, дуслык» темасына әңгәмә 1 Дәреслек белән таны-шу барышында уку төрләрен (танышу һәм өйрәнү характе-рында) куллану; тексттан фактик мәгълүматны аерып алу; төркемнәрдә эшләү. Туган телнең кеше һәм җәмгыять тормышындагы әһәмиятен, ролен аңлау; текстның темасын бил-геләү, тезисны аңлата белү. Татар теленең бай-лыгын, матурлыгын тоярга өйрәнү; туган телне өйрәнүнең әһәмиятен аңлау; үзеңне тыңлаучы күзлегеннән анализлау Дәреслек, сүзлек белән эш итә 2. 2 Кабатлау. Тел гыйлеме бүлекләре. 1 Тексттан фактик мәгълүматны аерып алу; төркемнәрдә эшләү; Тел белеме бүлекләреннән фонетика, лексикология, морфология, сүз төзелеше, сүз ясалышы, синтаксисны искә төшерү Туган телне өйрәнүнең әһәмиятен аңлау; туган телнең кешенең шәхси сыйфатларын үстерүдәге ролен аңлау Фонетика, морфо-логия, сүз төзеле-ше, сүз ясалышы, лексикология, синтаксисны искә төшерү. Телнең тормыштагы роле, телне саклауның әһәмияте, әдәби тел нормаларын саклау турында әңгәмә. 3 3 Сүз, аның лексик мәгъ-нәсе. Туры һәм күчерел-мә мәгънәле сүзләр 1 Тексттан фактик мәгълүматны аерып алу; төркемнәрдә эшләү; үз фикереңне төгәл һәм ирекле җиткерә белү Сүз, аның лексик мәгънәсе, туры һәм күчерелмә мәгънәле сүзләр, синоним, антоним, омонимнар төшенчәләрен белү; бирел-гән сүзләр белән җөмләләр төзи белү. Татар теленең байлыгын, матурлыгын тоярга өйрәнү; туган телне өйрәнүнең әһәмиятен аңлау; туган телнең кешенең шәхси сыйфатла-рын үстерүдәге ролен аңлау Логик фикер йөртү, гомумиләштерү, системалаштыру, нәтиҗә ясау 4 4 Исем, сыйфат, сан, алмашлык, фигыль сүз төркемнәре 1 Тексттан фактик мәгълүматны аерып алу; төркемнәрдә эшләү; үз фикереңне төгәл һәм ирекле җиткерә белү Исем, сыйфат, сан, алмаш-лык, фигыль сүз төркем-нәре белү; бирелгән сүз төркемнәренә караган сораулар һәм билгеләрне аерып чыгару; сүзләрне төркемнәре буенча аера белү Татар теленең байлыгын, матурлыгын тоярга өйрәнү; сөйләмне камил-ләштерүгә омтылу Логик фикер йөртү, гомумиләштерү, системалаштыру, нәтиҗә ясау 5 5 Синтаксик буенча өйрәнгәннәрне кабатлау 1 Тексттан фактик мәгълүматны аерып алу; төркемнәрдә эшләү Сүзтезмәләр, җөмләдә сүзләр бәйләнешен белү Сөйләмне камил-ләштерүгә омтылу Логик фикер йөртү, гомумиләштерү, системалаштыру, нәтиҗә ясау 6 6 Җөмлә 1 Тексттан фактик мәгълүматны аерып алу; төркемнәрдә эшләү; язмадагы мәгълүматның (текстның төп фике-рен) дөрес аңлау. Җөмләнең төп билгеләрен белү; җөмләнең чикләрен аера һәм тыныш бил-геләрен куя белү; җөмлә-нең грамматик нигезен билгели белү; текстның төп фикерен билгеләү Татар теленең эстетик кыйммәтен аңлау; сөйләмнең сәнгатьлелеген тою Логик фикер йөртү, гомумиләштерү, системалаштыру, нәтиҗә ясау 7 7 Тикшерү характерын-дагы кереш диктант (контроль) 1 Үзконтрольгә сәләтле булу Сүзләрне дөрес язу; сүзләрне төркеме буенча аеру Үзбәягә сәләтле булу Үз-үзеңә контроль ясау 8 8 Хаталар өстендә эш. Мәкаләне ре-дакцияләү 1 Үзконтрольгә сәләтле булу. Текстның темасын һәм төп фикерен билгеләү; төп фи-кердән һәм терәк сорау-лардан чыгып, текстны ре-дакцияли белү Үзбәягә сәләтле булу Логик фикер йөртү, чагыштыру, анализ, нәтиҗә ясау 9 1 Фонетика һәм орфо-эпия турында гомуми төшенчә 1 Тексттан фактик мәгълүматны аерып алу Фонетиканың өйрәнү предметын белү; тел беле-менең фонетика һәм орфо-эпиясе турында төшенчә бирә белү; сөйләмнең авазлардан торуын һәм сөйләм авазларының сүзнең мәгънәсен аеруда катнашуын белү; язуда авазларның хәрефләр белән
белдерелүен белү Телне өйрәнүгә кызыксыну уяту Төшенчә, термин, кагыйдәләрне аңлап кабул итү, эзләнү таләп итә торган мәсьәләләрне чишү юлларын үзләштерү 10 2 Сөйләм органнары. Авазларның ясалышы 1 Тексттан фактик мәгълүматны аерып алу Сөйләм процессында кат-наша торган сөйләм орган-нарын белү; сөйләм авазларының ясалышын, авазлар ясалганда сөйләм органнарының ничек кат-нашуын белү; сузык һәм тартык авазларны әйт-кәндә, тавыш ярыларының хезмәтен аңлата алу; телнең авазлар ясауда кат-нашуын аңлата белү; сузык авазларның шаудан, тар-тык авазларның тавыш һәм шаудан яки шаудан гына торуын аңлата белү; текстның төп фикерен формалаштыру; текстка исем бирә белү; Телне өйрәнүгә кызыксыну уяту; үзеңнең сөйләмеңне камилләштерүгә омтылу; бирелгән текстның эчтәлеген язуга кызыксынды-ру Логик фикер йөртү, анализ, гому-миләштерү, нәтиҗә ясау, тексттан мәгълүмат алу техникасын камилләштерү 11 3 Сузык һәм тартык авазлар 1 Тексттан фактик мәгълүматны аерып алу; үзеңнең сөйләмеңне камил-ләштерүгә омтылу Хәзерге татар әдәби те-лендә сузык һәм тартык авазларның санын белү; текстка исем бирү, текстка карата бирелгән сорауларга җавап бирә белү Телне өйрәнүгә кызыксыну уяту; үзеңнең сөйләмеңне камилләштерүгә омтылу Схема буенча логик фикер йөртү, нәтиҗә ясау, тәрҗемә итү 12 4 Татар телендә сузык авазлар 1 Тексттан фактик мәгълүматны аерып
алу; орфографик сүзлекчәне куллану, үзеңнең сөйләмеңне камилләштерүгә омтылу; тексттагы мәгълүматны төркем-ли белү Татар телендәге сузык авазлар, нечкә һәм калын
сузыклар, кыска һәм озын сузыкларны аерып әйтә белү;[о], [ы], [э] һәм [о¯], [ы¯], [э¯] авазларының ясалышындагы һәм әйте-лешендәге аерманы төшенү; Татар теленең байлыгын, матурлыгын аңлау; телне өйрәнүгә кызыксыну уяту; Тексттан мәгълүмат алу техникасын камилләштерү,нәтиҗә ясау, те-мин, кагыйдә, закончалыкларны аңлап кабул итү 13 5 Сузыклар гармониясе Тексттан фактик мәгълүматны аерып
алу; орфографик сүзлекчәне куллану, үзеңнең сөйләмеңне камилләштерүгә омтылу; тексттагы мәгълүматны төркем-ли белү Сузыкларның калынлыкта-нечкәлектә ярашулары – сингармонизм законы ту-рында төшенчә бирә белү; рәт гармониясе һәм рәт гармониясе сакланмаган очракларны аңлата белү; сүзләргә кушымчалар ялгану үзенчәлекләрен аңлата белү Татар теленең байлыгын, матурлыгын аңлау; телне өйрәнүгә кызыксыну уяту; үзеңнең сөйләмеңне камилләштерүгә омтылу Схема буенча логик фикер йөртү, нәтиҗә ясау, текст-тан мәгълүмат алу техникасын камил-ләштерү, нәтиҗә ясау, термин, кагыйдә, законча-лыкларны аңлап кабул итү 14 6 Б.с.ү. Калын һәм нечкә сузыкларны кулланып, хикәя төзү 1 Үзеңнең сөйләмеңне камилләштерүгә омтылу; тексттагы мәгълүматны төркем-ли белү Текстның төп фикерен формалаштыру; текстка исем бирү, текстка карата бирелгән сорауларга җавап бирә белү; планга ни-гезләнеп, хикәя төзеп яза белү; рәсемгә карап, ирен гармониясенә буйсынган сүзләрне кертеп, хикәя төзи белү; План буенча хикәя төзеп язу эзлеклелеген билгели белү Планга нигезләнеп, хикәя төзеп язуны камилләштерү, рәсемгә карап хикәя язуны камилләш-терү 15 7 Ирен гармониясе Тексттан фактик мәгълүматны аерып
алу; орфографик сүзлекчәне куллану, үзеңнең сөйләмеңне камилләштерүгә омтылу; тексттагы мәгълүматны төркем-ли белү Иреннәрнең хәрәкәтенә карап, сузыкларның иренләшкән-иренләшмәгән булуын аера белү; татар телендә беренче иҗектә [а] авазы [о] төсмере белән әйтелүен һәм бу әйтелешнең әдәби тел әйтелеше булуын, ә рус телендәге [а] авазының ачык әйтелүен мисаллар белән дәлилли белү; иренгармониясен аңлата белү, аның язылышта чагылыш тапмавын төшендерә белүсузык авазларга характеристика бирә белү һәм фонетик пропорци-яләрне чишә белү Татар теленең байлыгын, матурлыгын аңлау; телне өйрәнүгә кызыксыну уяту; үзеңнең сөйләмеңне камилләштерүгә омтылу; Тексттан мәгълүмат алу техникасын камилләштерү, нә-тиҗә ясау, термин, кагыйдә, законча-лыкларны аңлап кабул итү, татар теле һәм рус теле авазларының аермалы якларын таба белү 16 8 Сузык авазларны кабатлауга диктант 1 Дөрес язу күнекмәләрен булдыру. Үз-үзеңә контроль ясау 17 9 Хаталар өс-тендә эш. Тартык аваз-лар 1 Үз-үзеңне тикшерә белү күнекмәләрен камилләштерү, тексттагы мәгълүмат-ны төркемли белү Яңгырау һәм саңгырау тар-тыклар, парлы яңгырау һәм парлы саңгырау тар-тыкларны белү Телне өйрәнүгә кызыксыну уяту; үзеңнең сөйләмеңне камилләштерүгә омтылу Схема буенча логик фикер йөртү, нәтиҗә ясау 18. 10 Тартык аваз-лар класси-фикациясе
1 Тексттан фактик мәгълүматны аерып алу; үзеңнең сөйләмеңне камил-ләштерүгә омтылу; тексттагы мәгълүмат-ны төркемли белү Парсыз яңгырау һәм саңгырау тартыкларны белү; сүздә яңгырау һәм саңгырау тартыкларны аера белү; тартык авазларның яңгырау яки саңгырау булуын тәҗрибә үткәреп, аңлатып бирә белү; татар һәм рус телләрендә тартыкларның калын яки нечкә әйтелүе нәрсәгә нигезләнгән булуын аңлата белү; үпкәдән килә торган һаваның тоткарлану урынына бәйле тартыклар-ның ясалу урыны буенча төркемнәрен, шул төркем-нәргә нинди авазлар керүен әйтә белү; авыз һәм борын тартыкларын аера белү Телне өйрәнүгә кызыксыну уяту; үзеңнең сөйләмеңне камилләштерүгә омтылу Текст нигезендә тәҗрибә үткәрү, татар теле һәм рус теле тартык авазла-рын чагыштыра белү 19 11 Б.с.ү. Изложение 1 Укылган әдәби текстны язма формада күрсәтә алу; башлангыч текстның темасыннан чыгып, логик бәйләнешне саклый алу; текстны язганда, татар теленең дөрес язу ка-гыйдәләрен һәм әдәби нормаларын саклау Предметны тасвирлаганда, детальләрнең ролен белү; башлангыч текстның пла-нын төзи белү; әдәби текстның эчтәлеген сөйләгәндә структурасын саклау; үз текстныңны төзи белү. Бирелгән текстның эчтәлеген язуга кызыксыну уяту. План төзеп изложение язуны камилләштерү 20 12 [w] һәм [в] тартык авазлары 1 Тексттан фактик мәгълүматны аерып алу; үзеңнең сөйләмеңне камил-ләштерүгә омтылу Ирен-ирен [w], ирен-теш [в] авазларының мөстәкыйль аваз булуына һәм аларның ясалыш үзенчәлекләренә төшенү; [w], [в] авазлары кергән сүзләрне дөрес әйтү; [в] авазының алынма сүзләрдә генә булуын белү; -ау, -әү кушылмасына беткән сүзләргә тартым кушымча-сы ялганганда, тартым кушымчасы алдыннан ирен-ирен [w] авазы әйтелүен, ә язуда в хәрефе күрсәтелүен мисаллар ярдәмендә аңлата белү; бу авазлар кергән сүзләргә дөрес транскрипция ясый белү. Рус телендәге текстны татарчага тәрҗемә итеп сөйләү Телне өйрәнүгә кызыксыну уяту; үзеңнең сөйләмеңне камилләштерүгә омтылу Дәреслек, схема, текст белән эш итә белү, та-нып белү активлыгын үстерү, эзләнү таләп итә торган мәсьәләләрне үзләштерү, кагыйдә, закончалыкларны аңлап кабул итү, текстны русчадан та-тарчага тәрҗемә итүне камилләштерү 21 13 Б.с.ү. Тәрҗемә күнегүләре 1 Текстны русчадан татарчага тәрҗемә итүне камилләштерү [w] һәм [в] тартык авазлары кергән сүзләргә дөрес транскрипция ясый белү. Рус телендәге текстны татарчага тәрҗемә итеп сөйләү Телне өйрәнүгә кызыксыну уяту; тәрҗемә итү күнекмәләрен камилләштерүгә омтылу Танып белү актив-лыгын үстерү, эзләнү таләп итә торган мәсьәлә-ләрне үзләштерү, текстны русчадан татарчага тәрҗемә итүне камилләш-терү 22 14 [һ] һәм[х] тартык авазлары 1 Тексттан фактик мәгълүматны аерып алу; үзеңнең сөйләмеңне камил- Йоткылык тартыгы [һ], ке-че тел тартыгы [х] авазлар-ның мөстәкыйль авазлар булуына һәм аларның яса- Телне өйрәнүгә кызыксыну уяту; үзеңнең сөйләмеңне камилләштерүгә Дәреслек, сүзлекчә, схема, текст белән эш итә белү, танып белү активлыгын үстерү, 23 15 Контроль эш №1 Тестлаштыру
[къ] һәм [к], [гъ] һәм [г] тартык авазлары 1 Тексттан фактик мәгълүматны аерып алу; үзеңнең сөйләмеңне камил-ләштерүгә омтылу; тексттагы мәгълүмат-ны төркемли белү [къ], [к], [гъ], [г] авазла-рының мөстәкыйль аваз булуына һәм аларның яса-лыш үзенчәлекләренә төшенү; кече тел [къ], [гъ] авазлары кергән сүзләрне дөрес әйтү; рус теленнән алынган сүзләрдә [к] ава-зының әйтелеш үзенчәле-ген аңлата белү; татар һәм рус сүзләрендәге тар-тыклар чиратлашуын ми-саллар ярдәмендә аңлата белү; тексттагы, күнегүләрдәге сүзләрдән кече тел һәм тел арты тар-тыклары кергән сүзләрне аерып әйтә белү Телне өйрәнүгә кызыксыну уяту; үзеңнең сөйләмеңне камилләштерүгә омтылу Дәреслек, схема, текст белән эш итә белү, та-нып белү активлыгын үстерү, эзләнү таләп итә торган мәсьәләләрне үзләштерү, кагыйдә, закончалыкларны аңлап кабул итү 24 16 [м],[н] һәм [ң] тартык авазлары 1 Тексттан фактик мәгълүматны аерып алу; орфографик сүзлекне куллану; үзеңнең сөйләмеңне камилләштерүгә омтылу [м],[н], [ң] авазларының ясалыш үзенчәлекләренә төшенү һәм аларны дөрес уку, язу. [ң] авазының сүз башында килмәвен белү; борын ассимиляциясен белү һәм тексттан борын ассимиляциясенә мисаллар таба белү; [н] авазы, [къ], [к], [гъ], [г] авазлары ал-дыннан килгәндә, [ң] булып укылуын аңлата белү; ирен ассимиляциясен белү Телне өйрәнүгә кызыксыну уяту; үзеңнең сөйләмеңне камилләштерүгә омтылу Дәреслек, схема, текст белән эш итә белү, та-нып белү активлыгын үстерү, эзләнү таләп итә торган мәсьәләләр-не үзләштерү, кагыйдә, законча-лыкларны аңлап кабул итү, сүзләргә транскрипция ясауны үзләштерү 25 17 Б.с.ү. Контроль изложение 1 Укылган әдәби текстны язма формада күрсәтә алу; башлангыч текстның темасыннан чыгып, логик бәйләнешне саклый алу; текстны язганда татар теленең дөрес язу ка-гыйдәләрен һәм әдәби нормаларын саклау Предметны тасвирлаганда, детальләрнең ролен белү; текстка исем бирү; башлангыч текстның пла-нын төзи белү; әдәби текстның эчтәлеген сөйләгәндә, структурасын саклау; үз текстныңны төзи белү. Бирелгән текстның эчтәлеген язуга кызыксыну булу. План төзеп изложение язуны камилләштерү 26 18 [ʼ] (һәмзә) тартыгы 1 Тексттан фактик мәгълүматны аерып алу. [ʼ] (һәмзә) тартыгының ясалыш үзенчәлегенә төшенү; бугаз тартыгының язуда э, ъ, ь хәрефләре белән язылуын аңлата белү. Телне өйрәнүгә кызыксыну уяту; үзеңнең сөйләмеңне камилләштерүгә омтылу; сөйләмдә аерым сүзләрнең дөрес әйтелешен булдырырга омтылу Схема белән эш итә белү, танып белү ак-тивлыгын үстерү, 27 19 Тартык авазларның әйтелеше 1 Үзеңнең сөйләмеңне камилләштерүгә омтылу; тексттагы мәгълүматны төркемли белү Тел шомарткычларны дөрес, тиз һәм ачык итеп әйтә белү, авазларны дөрес әйтүдә тел шомарт-кычларының әһәмиятен аңлата белү Телне өйрәнүгә кызыксыну уяту; үзеңнең сөйләмеңне камилләштерүгә омтылу Татар теле һәм рус теле тартык авазла-рын чагыштыра белү 28 20 Тартык авазларны гомумиләштереп кабатлау 1 Өйрәнелгән материалны гомумиләштерү Телне өйрәнүгә кызыксыну уяту; үзеңнең сөйләмеңне камилләштерүгә омтылу 29 21 Иҗек. Татар телендә иҗек калыплары
1 Тексттан фактик мәгълүматны аерып
алу Иҗеккә билгеләмә бирә белү; татар телендәге иҗек калыплары, рус теленнән кергән иҗек калыплары турында белү; сүзләрне иҗекләргә аерып язу һәм аларның ачык иҗек яки ябык иҗек булуын билгели белү Телне өйрәнүгә кызыксыну уяту; үзеңнең сөйләмеңне камилләштерүгә омтылу
Татар теле һәм рус теле иҗекләрен чагыштыра белү 30 22 Ачык һәм ябык иҗекләр 1 Тексттан фактик мәгълүматны аерып
алу Ачык һәм ябык иҗекләр турында белү;сүзләрне иҗекләргә аерып язу һәм аларның ачык иҗек яки ябык иҗек булуын билгели белү Телне өйрәнүгә кызыксыну уяту; үзеңнең сөйләмеңне камилләштерүгә омтылу Сүзләрне иҗекләргә аерып язу һәм аларның ачык иҗек яки ябык иҗек булуын билгели белү 31 23 Б.с.ү. Сочинение
“Минем әни – иң матур әни” 1 Үзеңнең сөйләмеңне камилләштерүгә омтылу; күзәтүләреңне төр-кемли белү Текстның төп фикерен формалаштыру; текстка исем бирү; бирелгән текст-тан төп мәгълүматны аера белү һәм сочинение яза белү Өлешчә эзләнү, мөстәкыйль эшчәнлекне оештыру, план төзеп сочинение язуны камилләштерү Проблеманы тирән-тен өйрәнү макса-тыннан өлешчә эзләнү, мөстәкыйль эшчәнлекне оешты-ру, план төзеп сочинение язуны камилләштерү 32 24 Сүзләрне юлдан-юлга күчерү
Тексттан фактик мәгълүматны аерып алу Сүзләрне юлдан-юлга күчерү кагыйдәләрен белү; тексттагы сүзләрне, юлдан-юлга күчерерлек итеп, иҗекләргә таркатып яза белү; иҗек калыпларына туры килә торган сүзләр уйлап, аларны юлдан-юлга күчерерлек итеп, иҗекләргә таркатып яза белү Телне өйрәнүгә кызыксыну уяту Дәреслек белән эш итә белү, бирем-нәрне үтәгәндә үз эшчәнлегеңне планлаштыра белү 33 25 Б.с.ү. Изложение “Каз һәм Торна” 1 Тексттан фактик мәгълүматны аерып алу Текстны кыскарту алымнарын белү; текстның төп фикерен формалашты-ру; тексттагы һәр абзацка исем бирү; бирелгән текст-тан төп мәгълүматны аера белү; план төзи белү; кыска текст төзи белү; из-ложение яза белү Телне өйрәнүгә кызыксыну уяту; үзеңнең сөйләмеңне камилләштерүгә омтылу Дәреслек белән эш итә белү, биремнәрне үтәгәндә үз эшчәнлегеңне планлаштыра белү, план төзеп изло-жение язуны камил-ләштерү 34 26 Басым 1 Тексттан фактик мәгълүматны аерып алу; тексттагы мәгълүматны төркемнәргә дөрес урнаштыру
Татар телендә басымның соңгы иҗеккә төшүен белү; сүзгә кушымча ялганганда, басымның соңгы иҗеккә күчә баруын аңлата белү; татар телендәге басымның рус теле белән чагыштыр-ганда мәгънәгә тәэсире көчле булмавын аңлата белү; татар телендә сүз ба-сымының соңгы иҗеккә төшмәгән очракларын белү; тексттан сүзнең ба-сымы соңгы иҗеккә төшмәгән сүзләрне таба белү Телне өйрәнүгә кызыксыну уяту; үзеңнең сөйләмеңне камилләштерүгә омтылу Татар сүзләренең басымын куя белү, танып белү активлыгын арттыру, игътибарлылык һәм кызыксынучанлык-ны арттыру 35 27 Алынмалар-да басым Тексттан фактик мәгълүматны аерып алу; тексттагы мәгълүматны төркемнәргә дөрес урнаштыру
Татар теленә, рус теленнән һәм рус теле аша башка телләрдән кергән сүзләрдә, басымның шул телдәгечә куелуын белү; басымсыз [ы], [э] сузык авазларының сөйләмдә кыскаруын ми-саллар ярдәмендә аңлата белү Телне өйрәнүгә кызыксыну уяту; үзеңнең сөйләмеңне камилләштерүгә омтылу Татар һәм рус сүзләренең басымын куя белү, танып белү активлыгын артты-ру, игътибарлылык һәм кызыксынучан-лыкны арттыру 36 28 Интонация 1 Тексттан фактик мәгълүматны аерып алу Әйтү максаты буенча җөмлә төрләрен белү; ин-тонация турында белү; җөмләләрне әйткәндә, тавышның төрлечә хәрәкәтенә карап, җөмлә төрләрен аера белү Телне өйрәнүгә кызыксыну уяту; үзеңнең сөйләмеңне камилләштерүгә омтылу Дәреслек белән эш итә белү, танып белү активлыгын арттыру 37 29 «Фонетика» темасы буен-ча диктант Дөрес язу күнекмәләрен булдыру Үз-үзеңә контроль ясау 38 30 Хаталар өстендә эш.
Графика һәм орфография 1 Тексттан фактик мәгълүматны аерып алу; чит сөйләмне бәяләү Тел белеменең графика һәм орфографиясе турында төшенчә бирә белү Телне өйрәнүгә кызыксыну уяту; үзеңнең сөйләмеңне камилләштерүгә омтылу Дәреслек белән эш итә белү, термин, кагыйдәне аңлап кабул итү 39 31 Алфавит 1 Тексттан фактик мәгълүматны аерып алу Алфавитның билгеле бер тәртиптә урнашкан барлык хәрефләр җыелмасы бу-луын белү; татарларда язу тарихын белү; алфавитны төгәл белү; тартык аваз хәрефләренең исемнәрен дөрес әйтә белү; бер үк хәрефтән башланган сүзләрне алфавит тәрти-бендә яза белү; Телне өйрәнүгә кызыксыну уяту Дәреслек белән эш итә белү, сүзләргә транскрипция ясау-ны камилләштерү 40 32 Тәрҗемә күнегүләре 1 Текстны русчадан татарчага тәрҗемә итүне камилләштерү План буенча укыган китапка бәяләмә яза белү, рус телендәге текстны татар теленә тәрҗемә итә белү. Телне өйрәнүгә кызыксыну уяту; тәрҗемә итү күнекмәләрен камилләштерүгә омтылу Танып белү актив-лыгын үстерү, эзләнү таләп итә торган мәсьәлә-ләрне үзләштерү, текстны русчадан татарчага тәрҗемә итүне камилләш-терү 41 33 Сузык аваз хәрефләре 1 Тексттан фактик мәгълүматны аерып алу; орфографик сүзлекне куллану Сузык аваз хәрефләрен белү; бер генә авазга билге булган хәрефләрне белү; о, ө хәрефләренең дөрес язылышын белү Телне өйрәнүгә кызыксыну уяту; үзеңнең сөйләмеңне камилләштерүгә омтылу Дәреслек, схема, текст белән эш итә белү, сүзләргә тран-скрипция ясауны камилләштерү 42 34 Ике авазга билге булган сузык аваз хәрефләре 1 Тексттан фактик мәгълүматны аерып алу; орфографик сүзлекне куллану Ике авазга билге булган о, ы, е хәрефләре, һәркайсы икешәр авазлар җыелма-сын белдергән е, ю, я хәре-фләренең нинди авазларга билге булуларын, кулла-нылыш үзенчәлекләрен белү; алынма сүзләрдә е, ё, ю, я хәрефләренең үзенчәлеген аңлата белү; сүздә [й] һәм [о], [ө] авазларының аерым хәре-фләр белән күрсәтелүен белү Телне өйрәнүгә кызыксыну уяту; үзеңнең сөйләмеңне камилләштерүгә омтылу Дәреслек, сүзлекчә, схема, текст белән эш итә белү, танып белү активлыгын үстерү, сүзләргә транскрипция ясау-ны камилләштерү 43 35 Сузык аваз хәрефләре буенча диктант Дөрес язу күнекмәләрен булдыру Үз-үзеңә контроль ясау 44 36 Хаталар өстендә эш. Тартык аваз хәрефләре 1 Тексттан фактик мәгълүматны аерып алу; орфографик сүзлекне куллану; тексттагы мәгълү-матны төркемнәргә дөрес урнаштыру Татар телендә тартык аваз хәрефләрен белү; к, г, в хәрефләренең ике авазга билге булып йөрүенә төшенү; сүз һәм иҗек ахы-рындагы у, ү хәрефләренең [w] тартык авазын бел-дерүен мисаллар белән аңлата белү; Телне өйрәнүгә кызыксыну уяту; үзеңнең сөйләмеңне камилләштерүгә омтылу Дәреслек, сүзлекчә, схема, текст белән эш итә белү, танып белү активлыгын үстерү, сүзләргә транскрипция ясауны камилләштерү 45 37 ъ һәм ь хәрефләре-нең дөрес язылышы Орфографик сүзлекне куллану; тексттагы мәгълү-матны төркемнәргә дөрес урнаштыру ъ һәм ь хәрефләренең сүзләрдә нинди очракларда язылуын һәм телдәге вазифаларын төшендерү; сүзләрнең дөрес язылышын аңлата белү Телне өйрәнүгә кызыксыну уяту; үзеңнең сөйләмеңне камилләштерүгә омтылу Дәреслек, сүзлекчә, схема, текст белән эш итә белү, танып белү активлыгын үстерү 46 38 Сүзләрне кушып, сызыкча аша һәм аерып язу. Баш һәм юл хәрефлә-ре 1 Тексттан фактик мәгълүматны аерып алу Татар орфографиясенең кагыйдәләрен: сүзләрне кушып һәм сызыкча аша язуны, баш һәм юл хәре-фләрен куллануны, сүзләрне юлдан-юлга күчерүне белү Телне өйрәнүгә кызыксыну уяту; үзеңнең сөйләмеңне камилләштерүгә омтылу Дәреслек, сүзлекчә, схема, текст белән эш итә белү, танып белү активлыгын үстерү, сүзгә транскрипция ясауны камилләш-терү 47 39 Фонетик анализ ясау 1 Эшне эзлекле эшләү сәләте; план буенча эшләү Фонетик анализ ясау тәртибен белү; сүзгә фоне-тик анализ ясау (телдән һәм язма) Белем-күнекмәләрне камилләштерү Сүзгә фонетик анализ ясауны үзләштерү һәм камилләштерү 48 40 Фонетика курсы буенча контроль диктант 1 Дөрес язу күнекмәләрен булдыру Үз-үзеңә контроль ясау 49 41 Хаталар өстендә эш. Кабатлау күнегүләре
1 Бирелгән мәгълүмат-ны дөрес аңлау Фонетика, орфоэпия, гра-фика, орфография бүлек-ләре буенча тест сораула-рына җавап бирү; сүзләргә фонетик анализ һәм тран-скрипция ясау Белем-күнекмәләрне камилләштерү Биремнәрне үтәгән-дә үз эшчәнлегеңне планлаштыра белү, сүзгә фонетик анализ ясауны камилләштерү 50 42 Фонетика, орфоэпия, графика, ор-фография бу-енча йомгак-лау тестына әзерлек 1 Бирелгән мәгълүмат-ны дөрес аңлау Фонетика, орфоэпия, гра-фика, орфография бүлек-ләре буенча тест сораула-рына җавап бирү; сүзләргә фонетик анализ һәм тран-скрипция ясау; сүздәге хәрефләрне дөрес итеп әйтү һәм авазларын дөрес билгеләү; авазларга дөрес характеристика бирү Белем-күнекмәләрне камилләштерү Үз эшчәнлегеңне планлаштыра белү, сүзгә фонетик анализ һәм транск-рипция ясауны камилләштерү, авазларга дөрес характеристика бирү 51 43 Белемеңне тикшер. Фо-нетика, орфо-эпия, графи-ка, орфогра-фия буенча йомгаклау тесты 1 Бирелгән мәгълүмат-ны дөрес аңлау, үзбәягә ия булу Фонетика, орфоэпия, гра-фика, орфография бүлек-ләре буенча тест сораула-рына җавап бирү; сүзләргә фонетик анализ һәм тран-скрипция ясау; сүздәге хәрефләрне дөрес итеп әйтү һәм авазларын дөрес билгеләү; авазларга дөрес характеристика бирү Үзбәягә ия булу Биремнәрне үтәгән-дә үз эшчәнлегеңне планлаштыра белү, сүзгә фонетик анализ һәм тран-скрипция ясауны камилләштерү, авазларга дөрес характеристика бирү 52 44 Б.с.ү. Карти-на буенча контр.сочинение язу. “Харис Яку-пов “Канәфер чәчәге. Натюрморт” 1 Визуаль мәгълүмат-ны текстка әйләнде-рү; картинада тасвир-ланган күренешләр буенча үз фикереңне дөрес итеп белдерә алу; язма текст төзү; текстта татар теленең әдәби тел нормала-рын һәм дөрес язу кагыйдәләрен саклау Картинаны аңлау өчен махсус лексика файдалана белү, картинадагы натюр-мортны тасвирлау Үз текстыңны төзүгә кызыксыну булу; сөйләм камиллегенә омтылу; сочинение язу ба-рышында фикерләреңне төгәл һәм ирекле куллану өчен грамматик чаралар һәм сүзлек запасы җитәрлек булу Картина буенча телдән сөйләм һәм язма сөйләм осталыгы, күнекмәләре булдыру 53 45 Б.с.ү.Орфографик сүзлек төзибез (проект төзү) 1 Проект эшен башкаруга сәләтлелек; проект эшен башкарганда татар әдәби теленең нормаларын саклау һәм дөрес язу ка-гыйдәләрен үтәү «Фонетика, орфоэпия, гра-фика, орфография» бүлек-ләре буенча белемнәрне гомумиләштерү; сүздәге хаталарны табып, дөрес итеп язу; орфографик сүзлекчә төзи белү Проект эшен баш-каруга кызыксыну булу Газета-журналлар-дан сүзләр туплап, сүзлекчә төзи белү, танып белү активлыгын арттыру III.Лексикология һәм лексикография 54 1 Лексиколо-
гия. Лексика һәм лексиколо-гия турында төшенчә 1 Тексттан фактик мәгълүматны аерып алу; сүзнең фикер, хисләрне белдерү-дәге ролен аңлау; аңлатмалы сүзлекчәне куллану Лексикологиянең өйрәнү предметын белү; сүзнең телдәге функциясен, «сүзнең лексик мәгънәсе», «сүзлек составы», «аңлат-малы сүзлек» төшенчәләренең эчтәлеген белү; сүзнең лексик мәгънәсен аңлату юлларын белү; төрле юлларны кулла-нып, сүзнең лексик мәгънәсен аңлата алу; план буенча теләгән сүзлек ту-рында хикәя төзи белү Татар теленең бай-лыгын, матурлыгын аңлау, туган тел белән горурлану; сөйләмне камил-ләштерүгә омтылу Дәреслек, сүзлекчә, схема, таблица белән эш итә белү, тексттан мәгълүмат алу техникасын камилләштерү, текстны русчадан татарчага тәрҗемә итә белү 55 2 Бер һәм күп мәгънәле сүзләр 1 Тексттан фактик мәгълүматны аерып алу; сүзнең фикер, хисләрне белдерү-дәге ролен аңлау; аңлатмалы сүзлекчә-не куллану; фикерең-не төгәл итеп аңлату «Бер мәгънәле», «күп мәгънәле» төшенчәләренең эчтәлеген белү; аңлатмалы сүзлекчәдә сүзләрнең мәгънәләре бирелешенә төшенү, бер һәм күп мәгънәле сүзләрне аера белү; күп мәгънәле сүзләр-нең лексик мәгънәләре арасында уртаклыкны билгели белү Татар теленең бай-лыгын, матурлыгын аңлау, туган тел белән горурлану; сүзләрне урынын белеп куллану Дәреслек, сүзлекчә белән эш итә белү, танып белү активлыгын үстерү 56 3 Сүзләрнең туры һәм күчерелмә мәгънәләре 1 Тексттан фактик мәгълүматны аерып алу; аңлатмалы сүзлекчәне куллану Сүзләрнең туры һәм күче-релмә мәгънәләре, аларның аңлатмалы сүзлекчәдә би-релүе, әдәби текстларда күчерелмә мәгънәле сүз-ләрнең роле турында белү; тексттан күчерелмә мәгънәле сүзләрне табу; сүзнең туры һәм күчерелмә мәгънәсен билгели белү; үз сөйләмеңдә күчерелмә мәгънәле сүзләрне куллану Татар теленең бай-лыгын, матурлыгын аңлау, туган тел белән горурлану; сөйләмне камил-ләштерүгә омтылу Дәреслек, сүзлекчә белән эш итә белү, танып белү активлыгын үстерү 57 4 Синоним. Антоним. 1 Тексттан фактик мәгълүматны аерып алу; телдәге берәмлекләрне стилистик үзенчәлекләрдән чыгып куллану «Синоним», «антоним», «омоним» төшенчәләренең эчтәлеген, синоним, анто-нимнарның сөйләмдәге ролен белү, төрле максат-лардан чыгып, тиешле си-нонимны куллану; бирел-гән сүзләргә синоним, антонимнар сайлый белү, аларны җөмләләрдән табу Татар теленең байлыгын, матурлыгын аңлау; сөйләмне камилләштерүгә омтылу Дәреслек, сүзлекчә белән эш итә белү, танып белү активлыгын үстерү, игътибарлылык һәм кызыксынучанлык-ны үстерү 58 5 Омонимнар. 1 Тексттан фактик мәгълүматны аерып алу; телдәге берәм-лекләрне стилистик үзенчәлекләрдән чыгып куллану «Омоним» төшенчәсенең эчтәлеген,сөйләмдәге ро-лен белү, омонимнарны күп мәгънәле сүзләрдән аера белү; аларны җөмләләрдән табу Татар теленең байлыгын, матурлыгын аңлау; сөйләмне камилләштерүгә омтылу Дәреслек, сүзлекчә белән эш итә белү, танып белү активлыгын үстерү 59 6 Килеп чыгы-шы ягыннан татар те-ленең сүзлек составы 1 Тексттан фактик мәгълүматны аерып алу; аңлатмалы сүзлекчәне куллану Килеп чыгышы ягыннан татар теленең сүзлек со-ставын, татар теленең үз сүзләрен һәм алынмаларны аера белү Татар теленең байлыгын аңлау; сөйләмне камил-ләштерүгә омтылу Дәреслек, сүзлекчә белән эш итә белү, тексттан мәгълүмат алу техникасын камилләштерү 60 7 Алынма сүзләр 1 Тексттан фактик мәгълүматны аерып алу; аңлатмалы сүзлекчәне куллану Алынма сүзләргә хас билгеләрне аера белү; тексттан гомумтөрки һәм алынма сүзләрне табу Татар теленең бай-лыгын аңлау; сөйләмне камил-ләштерүгә омтылу Дәреслек, сүзлекчә белән эш итә белү, тексттан мәгълүмат алу техникасын камилләштерү 61 8 Интернацио-наль сүзләр 1 Тексттан фактик мәгълүматны аерып алу; аңлатмалы сүзлекчәне куллану Килеп чыгышы ягыннан татар теленең сүзлек со-ставын белү Татар теленең байлыгын аңлау; сөйләмне камил-ләштерүгә омтылу Дәреслек, сүзлекчә белән эш итә белү, та-нып белү активлыгын үстерү 62 9 Куллану өлкәсе буенча татар теленең сүзлек со-ставы 1 Тексттан фактик мәгълүматны аерып алу; аңлатмалы сүзлекчәне куллану Кулланылу өлкәсе буенча татар теленең сүзлек со-ставы турында белү; «го-мумхалык сүзләре», «һөнәрчелек сүзләре», «диалекталь сүзләр» төшенчәләренең эчтәлеген белү; кулланылышы чикләнгән сүзләрне аеру Татар теленең байлыгын аңлау; сөйләмне камил-ләштерүгә омтылу Татар теленең сүзлек составын кулланылу өлкәсе буенча бәяли белү 63 10 Куллану активлыгы буенча сүзлек составы. 1 Тексттан фактик мәгълүматны аерып алу; аңлатмалы сүзлекчәне куллану Кулланылыш активлыгы буенча сүзлек составын, «архаизмнар», «тарихи сүзләр» төшенчәләренең эчтәлеген белү Татар теленең байлыгын аңлау; сөйләмне камил-ләштерүгә омтылу Татар теленең сүз-лек составын кулла-нылу активлыгы буенча бәяли белү 64 11 Искергән сүзләр 1 Тексттан фактик мәгълүматны аерып алу; аңлатмалы сүзлекчәне куллану Кулланылыш активлыгы буенча сүзлек составын белү, тексттан искергән сүзләрне табу Татар теленең байлыгын аңлау; сөйләмне камил-ләштерүгә омтылу Татар теленең сүзлек составын кулланылу актив-лыгы буенча бәяли белү 65 12 Б.с.ү.Укыл-ган яки тыңланган әдәби әсәр-дән өзеккә, хикәя, сорау җөмләләрне кулланып, план төзү 1 Укылган яки тыңланган әдәби әсәрдән өзеккә хикәя, сорау җөмлә-ләрне кулланып, план төзү, логик бәйлә-нешне саклый алу, кыска җөмләләр куллану Башлангыч текстның пла-нын төзи белү; план буенча сөйли белү Бирелгән текстның эчтәлегенә план язуга кызыксыну уяту Укылган яки тыңланган әдәби әсәрдән өзеккә план төзүне камилләштерү 66 13 Б.с.ү. Изложение 1 Укылган әдәби текстны язма формада күрсәтә алу; башлангыч текстның темасыннан чыгып, логик бәйләнешне саклый алу; текстны язганда, татар теленең дөрес язу ка-гыйдәләрен һәм әдәби нормаларын саклау Предметны тасвирлаганда, детальләрнең ролен белү; башлангыч текстның пла-нын төзи белү; әдәби текстның эчтәлеген сөйләгәндә структурасын саклау; үз текстныңны төзи белү Бирелгән текстның эчтәлеген язуга кызыксыну уяту План төзеп изложение язуны камилләштерү 67 14 Яңа сүзләр (неоло-гизмнар) 1 Тексттан фактик мәгълүматны аерып алу; аңлатмалы сүзлекчәне куллану Яңа сүзләр (неологизмнар) төшенчәсенең эчтәлеген белү; текстлардан неоло-гизмнарны табу, аларның лексик мәгънәләрен аңлату Татар теленең байлыгын аңлау; сөйләмне камил-ләштерүгә омтылу Дәреслек белән эшли белү, танып белү активлыгын үстерү 68 15 Фразеоло-гизмнар 1 Тексттан фактик мәгълүматны табу «Фразеологизм», «тотрык-лы сүзтезмә» төшенчәләренең эчтәлеген белү; текстлардан фразео-логимнарны табу Татар теленең байлыгынаңлау; сөйләмне камил-ләштерүгә омтылу Дәреслек белән эшли белү, фразеологик әйтел-мәләрне русчага тәрҗемә итә белү 69 16 Фразеологик әйтелмәләрне сөйләмдә куллану 1 Фикереңне төгәл итеп аңлату өчен тел байлыгыннан файда-лану мөмкинлекләрен өйрәнү Текстлардан фразео-логимнарны табу, аларның мәгънәләрен аңлату; фра-зеологик әйтелмәләрне русчага тәрҗемә итү Татар теленең байлыгын аңлау; сөйләмне камил-ләштерүгә омтылу Биремнәрне үтәгән-дә үз эшчәнле-геңне планлаштыра белү, фразеологик әйтелмәләрне сөй-ләмдә куллана белү 70 17 Төрле типта-гы сүзлекләр-нең төзелү принципларыалардан дө-рес файдала-ну 1 Төрле типтагы сүзлекләрнең төзелү принципларын белъ, алардан дөрес файдаланырга өйрәнү Төрле типтагы сүзлекләрнең төзелү принципларын белъ, алардан дөрес файдаланырга өйрәнү Татар теленең байлыгын аңлау; сөйләмне камил-ләштерүгә омтылу Дәреслек белән эшли белү, танып белү активлыгын үстерү 71 18 “Лексика” темасы буенча аңлатмалы диктант Дөрес язу күнекмәләрен булдыру Үз-үзеңә контроль ясау 72 19 Хаталар өстендә эш. Сүзгә лексик анализ ясау 1 План буенча эшләү эзлеклелеген билгеләү күнекмәсен үстерү Сүзгә лексик анализ ясау тәртибен белү; сүзгә лек-сик анализ (телдән, язма) ясау Сүзгә лексик анализ ясау тәртибен белү 73 20 Кабатлау күнегүләре.
Б.с.ү. Яраткан ел фасылым” Бирелгән мәгълүмат-ны дөрес аңлау, үзбәягә ия булу Лексика, лексикология бүлекләре буенча күнегүләр эшләү, сүзгә лексик анализ ясый белү Үзбәягә ия булу Биремнәрне үтәгән-дә үз эшчәнлегеңне планлаштыра белү 74 21 Белемеңне тикшер 1 Биремнәрне үтәгән-дә үз эшчәнлегеңне планлаштыра белү 75 22 Б.с.ү. Сүз турында хикәя (проект төзү һәм аны яклау) 1 Проект эшен башкаруга сәләтле-лек; проект эшен башкарганда татар әдәби теленең норма-ларын саклау һәм дөрес язу ка-гыйдәләрен үтәү «Лексикология» бүлеге буенча белемнәрне гому-миләштерү Проект эшен башкаруга кызыксыну уяту Дәреслек белән эшли белү, игътибарлылык һәм кызыксынучанлык-ны үстерү, проект-ны үтәгәндә үз эшчәнлегеңне план-лаштыра белү
76 1 Сүзнең тамыры һәм кушымчалар 1 Тексттан фактик мәгълүматны аерып алу; телдән сөйләү барышында татар әдәби теленең норма-ларын үтәү. Сүз төзелеше һәм яса-лышының предметы, «та-мыр», «кушымча» төшенчәләренең эчтәлеген белү; сүздә мәгънәле кисәкләрне аера белү; та-мырның сүздә төп мәгънә белдерүче кисәк булуын белү; тамырдаш сүзләрне сүзнең төрле формаларын-нан аера белү; сүздә та-мырны дөрес аера белү һәм тамырдаш сүзләр сайлау; ясагыч һәм мөнәсәбәт бел-дерә торган кушымчалар-ны аеру Сөйләмне камил-ләштерүгә омтылу Термин, төшенчә, кагыйдәләрне аңлап кабул итү 77 2 Сүзъясагыч кушымчалар 1 Тексттан фактик мәгълүматны аерып алу; телдән сөйләү барышында татар әдәби теленең нормаларын үтәү «Тамыр», «сүзъясагыч кушымча» төшенчәләренең эчтәлеген белү; сүздә мәгънәле кисәкләрне аера белү Сөйләмне камил-ләштерүгә омтылу Термин, төшенчә, кагыйдәләрне аңлап кабул итү 78 3 Төрле сүз төркемнәрен ясаучы ку-шымчаларны куллануга күнегүләр эшләү.
1 Тексттан фактик мәгълүматны аерып алу; телдән сөйләү барышында татар әдәби теленең норма-ларын үтәү Сүздә мәгънәле кисәкләрне аера белү; тамырның сүздә төп мәгънә белдерүче кисәк булуын белү; тамырдаш сүзләрне сүзнең төрле формаларыннан аера белү; Сөйләмне камил-ләштерүгә омтылу Термин, төшенчә, кагыйдәләрне аңлап кабул итү 79 4 Б.с.ү. Хикәя һәм сорау җөмләләрне кулланып, караган спектакль буенча сөйләшү уздыру 1 Телдән сөйләү барышында татар әдәби теленең норма-ларын үтәү Хикәя һәм сорау җөмләләрне дөрес куллана белү, темага килү Сөйләмне камил-ләштерүгә омтылу Биремнәрне үтәгән-дә үз эшчәнлегеңне планлаштыра белү 80 5 Мөнәсәбәт белдерүче кушымчалар 1 Тексттан фактик мәгълүматны аерып алу; башлангыч текстны телдән сөйләүгә кызыксыну булу; телдән сөйләү барышында татар әдәби теленең норма-ларын үтәү «Мөнәсәбәт белдерә торган кушымчалар» төшенчәсенең эчтәлеген белү; мөнәсәбәт белдерә торган кушымчаларның модальлек һәм бәйләгеч кушымчаларга бүленүен белү; сүздә тамыр һәм
кушымчаларны аера белү Сөйләмне камил-ләштерүгә омтылу Термин, төшенчә, кагыйдәләрне аңлап кабул итү, схема белән эшли белү 81 6 Исемнәрдә һәм сыйфат-ларда мо-дальлек ку-шымчалары 1 Тексттан фактик мәгълүматны аерып алу; башлангыч текстны телдән сөйләүгә кызыксыну булу; телдән сөйләү барышында татар әдәби теленең норма-ларын үтәү «Модальлек кушымчала-ры» төшенчәсенең эчтәле-ген белү; исем, сыйфатка ялгана торган модальлек кушымчаларын белү; сүзләрдә модальлек кушымчаларын аера белү Сөйләмне камил-ләштерүгә омтылу Дәреслек, схема белән эшли белү, логик фикер йөртә белү, гому-миләштерү, нәтиҗә ясау 82 7 Саннарда һәм фигыль-ләрдә мо-дальлек ку-шымчалары 1 Тексттан фактик мәгълүматны аерып алу; башлангыч текстны телдән сөйләүгә кызыксыну булу; телдән сөйләү барышында татар әдәби теленең норма-ларын үтәү «Модальлек кушымчала-ры» төшенчәсенең эчтәле-ген белү; сан, фигыльләргә ялгана торган модальлек кушымчаларын белү; сүзләрдә модальлек кушымчаларын аера белү Сөйләмне камил-ләштерүгә омтылу Дәреслек, схема белән эшли белү, логик фикер йөртә белү, гому-миләштерү, нәтиҗә ясау 83 8 Сүзнең нигезе. 1 Тексттан фактик мәгълүматны аерып алу; бирелгән текстны телдән сөйләүгә кызыксыну булу; телдән сөйләү барышында татар әдәби теленең нормаларын үтәү «Сүзнең нигезе» төшенчәсенең эчтәлеген белү; бирелгән ясагыч кушымчалар белән сүзләр уйлау Татар теленең байлыгын, матурлыгын аңлау; сөйләмне камилләштерүгә омтылу Дәреслек, схема белән эшли белү, логик фикер йөртә белү 84 9 Тамыр һәм ясалма сүзләр 1 Тексттан фактик мәгълүматны аерып алу; бирелгән текстны телдән сөйләүгә кызыксыну булу Тамыр һәм ясалма нигезле сүзләрне аера белү; сүзләрдә нигезне аера белү, бирелгән ясагыч кушымча-лар белән сүзләр уйлау Татар теленең байлыгын, матурлыгын аңлау; сөйләмне камилләштерүгә омтылу Дәреслек, схема белән эшли белү, логик фикер йөртә белү 85 10 Б.с.ү. “Кызыклы кич” темасы-на хат язу 1 Язма текстны төп үзенчәлекләрдән чыгып төзи белү; язма текст төзү барышында татар әдәби теленең нормаларын һәм дөрес язу кагыйдәләрен саклау Бирелгән тема буенча хат язу Үз текстыңны төзүгә кызыксыну булу; сочинение язу барышында фикерләрне төгәл итеп җиткерү өчен сүзлек запасы һәм грамматик чаралар җитәрлек күләмдә булу. Телдән сөйләм һәм язма сөйләм осталыгы, күнекмәләре булдыру 86 11 Сүзләрне төзелеше буенча тикшерү 1 План буенча эшләү эзлеклелеген билгели белү Сүзләрне төзелеше буенча тикшерү тәртибен белү; сүзләрне төзелеше буенча тикшерү (телдән һәм язма) 87 12 Сүз төзелеше темасы буен-ча контроль изложение 1 Өйрәнелгән матери-алны гомумиләш-терү; укылган әдәби текстны кыскартып яза белү; текстны кыскартып язу ба-рышында логик бәйләнешне саклау; дөрес язу ка-гыйдәләрен һәм әдәби тел нормала-рын саклау Текстны кыскарту алымна-рын белү; текстның төп фикерен формалаштыру; текстка исем бирү; башлангыч текстта төп мәгълүматны аера белү; кыска текст төзи белү; кыска изложение яза белү Язылган текст өчен җаваплылык хисе тою; башлангыч текстны кыскартып язуга кызыксыну булу Фикер йөртү эле-ментлары кертеп, план төзеп изложение язуны камилләштерү 88 13 Хаталар өстендә эш. Сүз төзеле-шен кабатлау күнегүләре 1 Үзбәягә ия булу Татар теленең байлыгын, матурлыгын аңлау; сөйләмне камилләштерүгә омтылу Үз-үзеңә контроль ясау 89 14 Сүз ясалу ысуллары. 1 Тексттан фактик мәгълүматны аерып алу «Сүз ясалу ысуллары», «кушымча ялгау ысулы» төшенчәләренең эчтәлеген белү Татар теленең байлыгын аңлау Дәреслек белән эшли белү, танып белү активлыгын үстерү 90 15 Ясагыч кушымчалар ялгау 1 Тексттан фактик мәгълүматны аерып алу Ясагыч кушымчалар белән ясалган сүзләрне аера белү, төрле сүз төркемнәре ясый торган кушымчалар белән яңа сүзләр ясау Татар теленең байлыгын аңлау Дәреслек белән эшли белү, танып белү активлыгын үстерү 91 16 Сүзләр кушылу ысулы 1 Тексттан фактик мәгълүматны аерып алу «Сүзләрне кушу ысулы», «кушма сүзләр», «парлы сүзләр», «тезмә сүзләр» төшенчәләренең эчтәлеген белү;сүзләр кушылу ысул-лары белән ясалган сүзләрне аера белү; сүзләрне кушу ысулы белән яңа сүзләр ясау, Татар теленең байлыгын, матурлыгын аңлау Дәреслек белән эшли белү, танып белү активлыгын үстерү 92 17 Парлы сүз-ләр.Б.с.ү. Бирелгән репликалар-дан логик бәйләнешле диалог төзү 1 Эшне эзлекле эшләү сәләте; план буенча эшләү Диалогның төп фикерен формалаштыру;төп мәгълүматны аера белү һәм сөйләмне дәвам итә белү Татар теленең байлыгын аңлау Биремнәрне үтәгән-дә үз эшчәнлегеңне планлаштыра белү 93 18 Тезмә сүзләр Тексттан фактик мәгълүматны аерып алу Тезмә сүзләрнең ирекле сүзтезмәләрдән аермасын аңлау, аерырга өйрәнү Татар теленең байлыгын, матурлыгын аңлау Дәреслек белән эшли белү, танып белү активлыгын үстерү 94 19 Сүзләрне кыскарту ысулы 1 Тексттан фактик мәгълүматны аерып алу «Сүзләрне кыскарту ысу-лы» төшенчәсенең эчтәле-ген белү; сүзләрне кыскар-ту юллары белән танышу, кыскартылган сүзләрнең ясалышын һәм язылышын истә калдыру Татар теленең бай-лыгын аңлау Дәреслек белән эшли белү, танып белү активлыгын үстерү 95 20 Б.с.ү. И.Шишкин «Имәнлек» картинасы буенча сочи-нение 1 Визуаль мәгълүмат-ны текстка әйләндерү; картинада тасвирланган күре-нешләр буенча үз фикереңне дөрес итеп белдерә алу; язматекст төзү; текстта татар теленең әдәби тел норма-ларын һәм дөрес язу кагыйдәләрен саклау Картинаны аңлау өчен махсус лексика файдалана белү, картинадагы пейзаж-ны тасвирлау Үз текстыңны төзүгә кызыксыну булу; сөйләм ка-миллегенә омтылу; сочинение язу ба-рышында фикерләреңне төгәл һәм ирекле куллану өчен грамматик чаралар һәм сүзлек запасы җитәрлек булу Телдән сөйләм һәм язма сөйләм осталыгы, күнекмәләре булдыру 96 21 Сүз төзелеше һәм сүз яса-лышы бүле-ген кабатлау 1 Бирелгән мәгълүмат-ны дөрес аңлау «Сүз төзелеше һәм сүз яса-лышы» бүлеге буенча күнегүләр эшләү; сүзләрне ясалышы буенча аеру Дәреслек белән эшли белү, игътибарлылык һәм кызыксынучанлыкны үстерү 97 22 Белемеңне тикшер. Сүз төзелеше һәм сүз ясалышы буенча йомгаклау тесты 1 Бирелгән мәгълүмат-ны дөрес аңлау «Сүз төзелеше һәм сүз яса-лышы» бүлеге буенча кон-троль соруларга җавап бирү; сүзләрне төзелеше буенча тикшерү; сүзләрне ясалышы буенча аеру Дәреслек белән эшли белү, игътибарлылык һәм кызыксынучанлыкны үстерү, биремнәрне үтәгәндә үз эшчәнлегеңне планлаштыра белү 98 23 Арадаш аттестация эше (диктант) 1 Дөрес язу күнекмәләре булдыру Үз-үзеңә контроль ясау 99 24 Хаталар өстендә эш. Фонетика бүлеген кабатлау 1 Үз фикереңне дәлилли белү; эшеңнең уңышлылыгын бил-геләү «Фонетика» бүлеге буенча белемнәрне система-лаштыру; төп билгеләр буенча татар теленең авазларын классификаци-яләү Укуга кызыксыну уяту; туган телгә хөрмәт хисе тәрбияләү Дәреслек белән эшли белү, бирем-нәрне үтәгәндә үз эшчәнлегеңне планлаштыра белү 100 25 Лексиколо-гия бүлеген кабатлау 1 Үз фикереңне дәлилли белү; эшеңнең уңышлылыгын бил-геләү «Лексикология» бүлеге буенча белемнәрне системалаштыру;сүзләрнең лексик мәгънәсен билгеләү; Укуга кызыксыну уяту; туган телгә хөрмәт хисе тәрбияләү Дәреслек белән эшли белү, бирем-нәрне үтәгәндә үз эшчәнлегеңне планлаштыра белү
101 1 Б.с.ү. Изложение 1 Укылган әдәби текстны язма формада күрсәтә алу; башлангыч текстның темасыннан чыгып, логик бәйләнешне саклый алу; текстны язганда, татар теленең дөрес язу ка-гыйдәләрен һәм әдәби нормаларын саклау Предметны тасвирлаганда, детальләрнең ролен белү; башлангыч текстның пла-нын төзи белү; әдәби текстның эчтәлеген сөйләгәндә структурасын саклау; үз текстныңны төзи белү Бирелгән текстның эчтәлеген язуга кызыксыну уяту План төзеп изложение язуны камилләштерү 102 2 Еллык контроль диктант 1 Дөрес язу күнекмәләре булдыру Үз-үзеңә контроль ясау 103 3 Орфографик һәм пунк-туацион ха-талар өстен-дә эш 1 27.05 104 4 «Сүз төзе-леше һәм сүз ясалы-шы» бүле-ген кабатлау Үз фикереңне дәлилли белү; эшеңнең уңышлылыгын бил-геләү «Сүз төзелеше һәм сүз ясалышы» бүлеге буенча белемнәрне системалаш-тыру; сүзләрне төзелеше буенча тикшерү Укуга кызыксыну уяту; туган телгә хөрмәт хисе тәрбияләү Дәреслек белән эшли белү, бирем-нәрне үтәгәндә үз эшчәнлегеңне планлаштыра белү 28.05 105 5 Йомгаклау дәресе 1 Уку елы буенча өйрәнелгән кагыйдәләрне гамәлдә кул-ланырга өйрәнү 30.05 Тематик план 6 класс
№ Бүлек номеры Дәрес темасы Сәгать саны Көтелгән нәтиҗәләр Укучылар эшчәнлеге төрләре Үткәрү вакыты
План факт
предмет метапредмет Шәхескә кагылышлы I. Татар әдәби теле хакында әңгәмә.5 нче сыйныфта үткәннәрне кабатлау. 12 сәг
1 1 Татар әдәби теле хакында әңгәмә. Дәреслек белән таны-шу барышында уку төрләрен (танышу һәм өйрәнү характе-рында) куллану; тексттан фактик мәгълүматны аерып алу; төркемнәрдә эшләү. Туган телнең кеше һәм җәмгыять тормышындагы әһәмиятен, ролен аңлау; текстның темасын бил-геләү, тезисны аңлата белү. Татар теленең бай-лыгын, матурлыгын тоярга өйрәнү; туган телне өйрәнүнең әһәмиятен аңлау; үзеңне тыңлаучы күзлегеннән анализлау Дәреслек, сүзлек белән эш итә 2 2 Фонетика 1 Материалны кабатлау, ныгыту Тел белеме бүлекләреннән фонетиканы искә төшерү Әңгәмә, укытучы сүзе, дәреслек, сүзлек белән эш итә белү,танып белү активлыгын үстерү Фонетика бүлеген искә төшерү. Аваз-хәреф анализы. Сүзләргә басым кую тәртибе.Телнең тормыштагы роле, телне саклауның әһәмияте, әдәби тел нормаларын саклау турында әңгәмә. 3 3 Сүз ярдәмендә белдерелгән мәгънә
1 Тексттан фактик мәгълүматны аерып алу; төркемнәрдә эшләү; Туган телне өйрәнүнең әһәмиятен аңлау; туган телнең кешенең шәхси сыйфатларын үстерүдәге ролен аңлау 4 4 Сүзнең язылышы һәм әйтелеше,мәгънә кисәкләре 1 Тексттан фактик мәгълүматны аерып алу; төркемнәрдә эшләү; үз фикереңне төгәл һәм ирекле җиткерә белү Сүз, аның лексик мәгънәсе, туры һәм күчерелмә мәгънәле сүзләр, синоним, антоним, омонимнар төшенчәләрен белү; бирел-гән сүзләр белән җөмләләр төзи белү. Татар теленең байлыгын, матурлыгын тоярга өйрәнү; туган телне өйрәнүнең әһәмиятен аңлау; туган телнең кешенең шәхси сыйфатла-рын үстерүдәге ролен аңлау Логик фикер йөртү, гомумиләштерү, системалаштыру, нәтиҗә ясау 5 5 Җөмлә кисәкләре. Җөмләнең баш кисәкләре
1 Тексттан фактик мәгълүматны аерып алу; төркемнәрдә эшләү; үз фикереңне төгәл һәм ирекле җиткерә белү Җөмлә кисәкләрен аера белү. Ия һәм хәбәрне аерып чыгару; аларны сүз төркемнәре буенча аера белү Татар теленең байлыгын, матурлыгын тоярга өйрәнү; сөйләмне камил-ләштерүгә омтылу Җөмләнең нигезе булган ия һәм хәбәрне дөрес таба һәм билгели белү. Аларның сораулары. Иянең башлыча исем белән, ә хәбәрнең фигыль белән белдерелүе. Хәбәрнең фигыльдән башка сүз төркемнәре белән белдерелгәндә, ул кем? ул нәрсә? ул нинди? ул ничә? ул күпме? кебек сорауларга да җавап булуы. 6 6 Җөмләнең иярчен кисәкләре 1 Тексттан фактик мәгълүматны аерып алу; төркемнәрдә эшләү Иярчен кисәкләрнең аергыч, тәмамлык, хәл дигән төрләргә бүленүе. Җыйнак һәм җәенке җөмләне билгели белү. Сөйләмне камил-ләштерүгә омтылу Иярчен кисәкләрнең аергыч, тәмамлык, хәл дигән төрләргә бүлү. Җыйнак һәм җәенке җөмләне билгеләү 7 7 Әйтү максаты буенча җөмлә төрләре 1 Материалны кабатлау,ныгыту Җөмләнең төп билгеләрен белү; җөмләнең чикләрен аера һәм тыныш бил-геләрен куя белү; җөмлә-нең грамматик нигезен билгели белү; текстның төп фикерен билгеләү Татар теленең эстетик кыйммәтен аңлау; сөйләмнең сәнгатьлелеген тою Логик фикер йөртү, гомумиләштерү, системалаштыру, нәтиҗә ясау 8 8 Кереш диктант “Бакча яме-алмагач” 1 Үзконтрольгә сәләтле булу Сүзләрне дөрес язу; сүзләрне төркеме буенча аеру Үзбәягә сәләтле булу Үз-үзеңә контроль ясау 9 9 Хаталар өстендә эш
Сүз ясалышы.Тамырга кушымчалар ялгану тәртибе 1 Үзконтрольгә сәләтле булу. Текстның темасын һәм төп фикерен билгеләү; төп фи-кердән һәм терәк сорау-лардан чыгып, текстны ре-дакцияли белү Үзбәягә сәләтле булу Логик фикер йөртү, чагыштыру, анализ, нәтиҗә ясау 10 10 Антонимнар,синонимнар Тексттан фактик мәгълүматны аерып алу; телдәге берәмлекләрне стилистик үзенчәлекләрдән чыгып куллану «Синоним», «антоним», «омоним» төшенчәләренең эчтәлеген, синоним, антонимнарның сөйләмдәге ролен белү, төрле максат-лардан чыгып, тиешле си-нонимны куллану; бирел-гән сүзләргә синоним, антонимнар сайлый белү, аларны җөмләләрдән табу Татар теленең байлыгын, матурлыгын аңлау; сөйләмне камилләштерүгә омтылу Дәреслек, сүзлекчә белән эш итә белү, танып белү активлыгын үстерү, игътибарлылык һәм кызыксынучанлык-ны үстерү 11 11 5 нче сыйныфта үткәннәрне кабатлап изложение язуга әерлек Укылган әдәби текстны язма формада күрсәтә алу; башлангыч текстның темасыннан чыгып, логик бәйләнешне саклый алу; текстны язганда, татар теленең дөрес язу ка-гыйдәләрен һәм әдәби нормаларын саклау Предметны тасвирлаганда, детальләрнең ролен белү; башлангыч текстның пла-нын төзи белү; әдәби текстның эчтәлеген сөйләгәндә структурасын саклау; үз текстныңны төзи белү Бирелгән текстның эчтәлеген язуга кызыксыну уяту План төзеп изложение язуны камилләштерү 12 12 Изложениене язу Укылган әдәби текстны язма формада күрсәтә алу; башлангыч текстның темасыннан чыгып, логик бәйләнешне саклый алу; текстны язганда, татар теленең дөрес язу ка-гыйдәләрен һәм әдәби нормаларын саклау
Предметны тасвирлаганда, детальләрнең ролен белү; башлангыч текстның пла-нын төзи белү; әдәби текстның эчтәлеген сөйләгәндә структурасын саклау; үз текстныңны төзи белү Бирелгән текстның эчтәлеген язуга кызыксыну уяту План төзеп изложение язуны камилләштерү II . Морфология 1 сәг
13 1 Морфология турында гомуми төшенчә 1 Тексттан фактик мәгълүматны аерып алу Морфологиянең өйрәнү предметын белү; татар теленең сүз төркемнәре системасы. Мөстәкыйль сүз төркемнәре(исем, сыйфат, сан, алмашлык, рәвеш, фигыль, аваз ияртемнәре. Бәйләгеч сүз төркемнәре:бәйлек, теркәгеч. Модаль сүз төркемнәре: ымлык, кисәкчә, модаль сүзләр; Телне өйрәнүгә кызыксыну уяту Төшенчә, термин, кагыйдәләрне аңлап кабул итү, эзләнү таләп итә торган мәсьәләләрне чишү юлларын үзләштерү III . Иceм 31сәг
14 1 ИСЕМ.Ялгызлык һәм уртаклык исемнәр Тексттан фактик мәгълүматны аерып алу; төркемнәрдә эшләү; үз фикереңне төгәл һәм ирекле җиткерә белү Исем сүз төркемен белү; бирелгән сүз төркемнәренә караган сораулар һәм билгеләрне аерып чыгару; сүзләрне төркемнәре буенча аера белү Татар теленең байлыгын, матурлыгын тоярга өйрәнү; сөйләмне камил-ләштерүгә омтылу Исем − предметны һәм затларны белдерүче сүз төркеме. Исем сүз төркеменең сораулары. Бер төрдән булган предметлар, затлар өчен уртак исемнәрнең уртаклык исем, бер төрдән булган предмет һәм затларның берсенә генә бирелгән исемнең ялгызлык исем булуы. Ялгызлык, уртаклык исемнәр. 15 2 Исем ясагыч кушымчалар 1 Исем ясагыч кушымчаларның, тамырга яки нигезгә ялганып, яңа мәгънәле лексик Логик фикер йөртү, чагыштыру, анализ, гомумиләштерү, нәтиҗә ясау Телне өйрәнүгә кызыксыну уяту; үзеңнең сөйләмеңне камилләштерүгә омтылу; бирелгән текстның эчтәлеген язуга кызыксынды-ру Исем ясагыч кушымчаларның тамырга яки нигезгә ялганып яңа мәг.
лексик берәмлек бар килүне аңлау. 16 3 Исем ясагыч кушымчалар 1 Исем ясагыч кушымчаларның, тамырга яки нигезгә ялганып, яңа мәгънәле лексик берәмлек барлыкка китерүе. Бу сүзләрнең ясалма сүзләр дип йөртелүе. Хәзерге татар әдәби те-лендә сузык һәм тартык авазларның санын белү; текстка исем бирү, текстка карата бирелгән сорауларга җавап бирә белү Телне өйрәнүгә кызыксыну уяту; үзеңнең сөйләмеңне камилләштерүгә омтылу Исем ясагыч кушымчаларның тамырга яки нигезгә ялганып яңа мәг.
лексик берәмлек бар килүне аңлау. 17 4 Исемнәрнең ясалыш төрләре 1 Тексттан фактик мәгълүматны аерып
алу; орфографик сүзлекчәне куллану, үзеңнең сөйләмеңне камилләштерүгә омтылу; тексттагы мәгълүматны төркемли белү Татар телендәге сузык авазлар, нечкә һәм калын
сузыклар, кыска һәм озын сузыкларны аерып әйтә белү;[о], [ы], [э] һәм [о¯], [ы¯], [э¯] авазларының ясалышындагы һәм әйте-лешендәге аерманы төшенү; Татар теленең байлыгын, матурлыгын аңлау; телне өйрәнүгә кызыксыну уяту; Тексттан мәгълүмат алу техникасын камилләштерү,нәтиҗә ясау, термин, кагыйдә, закончалыкларны аңлап кабул итү 18 5 Исемнәрнең ясалыш төрләре Тексттан фактик мәгълүматны аерып алу; телдән сөйләү барышында татар әдәби теленең нормаларын үтәү Сүздә мәгънәле кисәкләрне аера белү; тамырның сүздә төп мәгънә белдерүче кисәк булуын белү; тамырдаш сүзләрне сүзнең төрле формаларыннан аера белү; Сөйләмне камил-ләштерүгә омтылу Бу сүзләрнең ясалма сүзләр дип йөртелүе. Ясалышлары ягыннан исемнәрнең төрле булуы. Аларның ясагыч кушымча ялганып ясалуы. Кушма, парлы, тезмә, кыскартылма ясалуларын өйрәнү. 19 6 Исемнәрнең берлек һәм күплек саны 1 Үзеңнең сөйләмеңне камилләштерүгә омтылу; тексттагы мәгълүматны төркем-ли белү Дәреслек һәм башка чыганаклар белән эшләү. План буенча хикәя төзеп язу эзлеклелеген билгели белү Исемнәрнең күплек төренә -лар, -ләр, -нар, -нәр кушымчалары ялгый белү. 20 7 Исемнәрнең берлек һәм күплек саны Дәреслек, сүзлек белән эш итә белү, танып белү активлыгын үстерү Татар теле һәм рус телләрендәге исемнәрне чагыштыру Татар теленең байлыгын, матурлыгын аңлау; телне өйрәнүгә кызыксыну уяту; үзеңнең сөйләмеңне камилләштерүгә омтылу; Тексттан мәгълүмат алу техникасын камилләштерү, нә-тиҗә ясау, термин, кагыйдә, законча-лыкларны аңлап кабул итү. 21 8 Исемнәрнең килеш белән төрләнеше 1 Яңа материал өйрәнү Килешләрне өйрәнү, кагыйдәләр белән эш, күнегүләр эшләү. Рус телендәге килешләр белән чагыштыру Анализ ясау, фикерләү Исемнәрнең 6 килеше булуы. Баш килешнең кушымчасыз, калган килешләрнең кыек килешләр дип аталуы. Килеш кушымчалары. 22 9 Баш килеш 1 Үз-үзеңне тикшерә белү күнекмәләрен камилләштерү, тексттагы мәгълүмат-ны төркемли белү Килешләрне өйрәнү, кагыйдәләр белән эш, күнегүләр эшләү Телне өйрәнүгә кызыксыну уяту; үзеңнең сөйләмеңне камилләштерүгә омтылу Схема буенча логик фикер йөртү, нәтиҗә ясау 23 10 Иялек килеше 1 Яңа материал өйрәнү Килешләрне өйрәнү, кагыйдәләр белән эш, күнегүләр эшләү Телне өйрәнүгә кызыксыну уяту; үзеңнең сөйләмеңне камилләштерүгә омтылу Карточка б-н эш 24 11 Юнәлеш килеше 1 Укылган әдәби текстны язма формада күрсәтә алу; башлангыч текстның темасыннан чыгып, логик бәйләнешне саклый алу; текстны язганда, татар теленең дөрес язу ка-гыйдәләрен һәм әдәби нормаларын саклау Предметны тасвирлаганда, детальләрнең ролен белү; башлангыч текстның пла-нын төзи белү; әдәби текстның эчтәлеген сөйләгәндә структурасын саклау; үз текстныңны төзи белү. Бирелгән текстның эчтәлеген язуга кызыксыну уяту. Карточка б-н эш 25 12 Төшем килеше 1 Тексттан фактик мәгълүматны аерып алу; үзеңнең сөйләмеңне камил-ләштерүгә омтылу Килешләрне өйрәнү, кагыйдәләр белән эш, күнегүләр эшләү Телне өйрәнүгә кызыксыну уяту; үзеңнең сөйләмеңне камилләштерүгә омтылу Карточка б-н эш 26 13 Чыгыш килеше 1 Текстны русчадан татарчага тәрҗемә итүне камилләштерү Килешләрне өйрәнү, кагыйдәләр белән эш, күнегүләр эшләү Телне өйрәнүгә кызыксыну уяту; тәрҗемә итү күнекмәләрен камилләштерүгә омтылу Карточка б-н эш 27 14 Урын-вакыт килеше 1 Тексттан фактик мәгълүматны аерып алу; үзеңнең сөйләмеңне камил- Килешләрне өйрәнү, кагыйдәләр белән эш, күнегүләр эшләү Телне өйрәнүгә кызыксыну уяту; үзеңнең сөйләмеңне камилләштерүгә Карточка б-н эш 28 15 Исемнәрнең килеш белән төрләнеш темасын гомумиләштереп кабатлау 1 Тексттан фактик мәгълүматны аерып алу; үзеңнең сөйләмеңне камил-ләштерүгә омтылу; тексттагы мәгълүмат-ны төркемли белү Килеш кушымчалары. Баш килештәге исемнәрнең төрле җөмлә кисәге була алуы. Телне өйрәнүгә кызыксыну уяту; үзеңнең сөйләмеңне камилләштерүгә омтылу Дәреслек, схема, текст белән эш итә белү, та-нып белү активлыгын үстерү, эзләнү таләп итә торган мәсьәләләрне үзләштерү, кагыйдә, закончалыкларны аңлап кабул итү 29 16 «Килеш»ләр темасы буенча диктант. 1 Язма сөйләм барышында татар әдәби теленең нормаларын үтәү Хаталарны төзәтү, күнегүләр эшләү Сөйләмне камил-ләштерүгә омтылу Биремнәрне үтәгән-дә үз эшчәнлегеңне планлаштыра белү 30 17 Хаталар өстендә эш
Исемнәрнең тартым белән төрләнеше 1 Яңа материал өйрәнү. рус теленә тәрҗемә ясау, тиешле тартым кушымчалары өстәп язу Бирелгән текстның эчтәлеген язуга кызыксыну булу. Исемнәрнең предмет, затның башка бер предметка, затка караганлыгын тартым кушымчалары аша белдерүе. 31 18 Исемнәрнең тартым белән төрләнеше 1 Тексттан фактик мәгълүматны аерып алу. Дәреслек, сүзлек белән эш итә белү, танып белү активлыгын үстерү Телне өйрәнүгә кызыксыну уяту; үзеңнең сөйләмеңне камилләштерүгә омтылу; сөйләмдә аерым сүзләрнең дөрес әйтелешен булдырырга омтылу Исемнәрнең предмет, затның башка бер предметка, затка кара ганлыгын тартым кушымчалары аша белдерүе. Тартым кушымча-ларының предмет яки затның сөйләүчегә (мин, без), тыңлаучы-га (син, сез) сөйләмдә катнаш-маган затка яки предметка (ул, алар) караганлыгын белдерүе. 32 19 Тартымлы исемнәрнең килеш белән төрләнеше 1 Тартымлы исемнәрнең килеш белән төрләнешендәге үзенчәлекләр белү Татар теле һәм рус теле тартык авазла-рын чагыштыра белү Телне өйрәнүгә кызыксыну уяту; үзеңнең сөйләмеңне камилләштерүгә омтылу Тел шомарткычларны дөрес, тиз һәм ачык итеп әйтә белү, авазларны дөрес әйтүдә тел шомарт-кычларының әһәмиятен аңлата белү 33 20 Тартымлы исемнәрнең килеш белән төрләнеше 1 Өйрәнелгән материалны гомумиләштерү Тартымлы исемнәрнең килеш белән төрләнешендәге үзенчәлекләр. Төшем һәм иялек килеше кушымчаларын кулланудагы үзенчәлек ләр. Тартым төшенчәсен белдерүдәге төрлелек. Сан, тартым һәм килеш кушымчаларының тиңдәш кисәкләрдә кулланылу үзенчәлекләре. Телне өйрәнүгә кызыксыну уяту; үзеңнең сөйләмеңне камилләштерүгә омтылу Дәреслек, сүзлек белән эш итә белү, танып белү активлыгын үстерү 34 21 “Исем” темасы буенча сочинение язуга әзерлек “Табигатьне саклагыз!” 1 Тексттан фактик мәгълүматны аерып
алу Татар теле һәм рус теле иҗекләрен чагыштыра белү Телне өйрәнүгә кызыксыну уяту; үзеңнең сөйләмеңне камилләштерүгә омтылу
Ясалышлары ягыннан исемнәрнең тамыр һәм ясалма булулары .Фамилия ясаучы кушымчаларны белү
35 22 Сочинение язу 1 Үзеңнең сөйләмеңне камилләштерүгә омтылу; күзәтүләреңне төр-кемли белү Текстның төп фикерен формалаштыру; текстка исем бирү; бирелгән текст-тан төп мәгълүматны аера белү һәм сочинение яза белү Сөйләмне камил-ләштерүгә омтылу Проблеманы тирән-тен өйрәнү макса-тыннан өлешчә эзләнү, мөстәкыйль эшчәнлекне оешты-ру, план төзеп сочинение язуны камилләштерү 36 23 Алынма исемнәрнең төрләнеш һәм әйтелеш үзенчәлекләре. 1 Үзеңнең сөйләмеңне камилләштерүгә омтылу; күзәтүләреңне төр-кемли белү Текстның төп фикерен формалаштыру; текстка исем бирү; бирелгән текст-тан төп мәгълүматны аера белү һәм сочинение яза белү Өлешчә эзләнү, мөстәкыйль эшчәнлекне оештыру, план төзеп сочинение язуны камилләштерү Проблеманы тирән-тен өйрәнү макса-тыннан өлешчә эзләнү, мөстәкыйль эшчәнлекне оешты-ру, план төзеп сочинение язуны камилләштерү 37 24 Алынма исемнәрнең төрләнеш һәм әйтелеш үзенчәлекләре. Сочинениелар тыңлау, бәяләү, фикер алышу Тексттан фактик мәгълүматны аерып алу Алынма исемнәрдәге –ск кушымчасы татар телендә –ски формасын алып, сүзләргә калын кушымча ялгану. (й) авазына беткән алынмаларга тартым кушымчасы ялганганда, й хәрефенең е хәрефе белән алышынуы. Ь хәрефенә беткән исемнәргә тартым кушымчасының нечкә төре ялгануы. Үткәннәрне ныгытуга күнегүләр эшләү Телне өйрәнүгә кызыксыну уяту Кагыйдәләр белән эш, күнегүләр эшләү Татар телендәге алынма исемнәрнең төрләнеш үзенчәлекләре аңлау 38 25 Синоним исемнәр 1 Тексттан фактик мәгълүматны аерып алу; сүзнең фикер, хисләрне белдерү-дәге ролен аңлау; аңлатмалы сүзлекчә-не куллану; фикерең-не төгәл итеп аңлату «Бер мәгънәле», «күп мәгънәле» төшенчәләренең эчтәлеген белү; аңлатмалы сүзлекчәдә сүзләрнең мәгънәләре бирелешенә төшенү, бер һәм күп мәгънәле сүзләрне аера белү; күп мәгънәле сүзләр-нең лексик мәгънәләре арасында уртаклыкны билгели белү Татар теленең бай-лыгын, матурлыгын аңлау, туган тел белән горурлану; сүзләрне урынын белеп куллану Дәреслек, сүзлекчә белән эш итә белү, танып белү активлыгын үстерү 39 26 Исемнәрнең җөмләдә кулланышы 1 Баш килештәге исемнең ия, хәбәр, тәмамлык, аергыч, хәл булып килә алуы. Җөмләдә и. килешендәге исем исем-аергыч, т.килешендәге исем-тәмамлык, ю.к. , ч.к., у-в. килешләрендәге исемнәр-хәл булуы.
Дәреслек, сүзлек белән эш итә белү, танып белү активлыгын үстерү Телне өйрәнүгә кызыксыну уяту; үзеңнең сөйләмеңне камилләштерүгә омтылу Баш килештәге исемнең ия, хәбәр, тәмамлык, аергыч, хәл булып килә алуы. Җөмләдә и. килешендәге исем исем-аергыч, т.килешендәге исем-тәмамлык, ю.к. , ч.к., у-в. килешләрендәге исемнәр-хәл булуы 40 27 Исемнәрнең җөмләдә кулланышы Кагыйдәләр белән эш, күнегүләр эшләү Татар теле һәм рус телләрен чагыштыру. Дәреслек, сүзлек белән эш итә белү, танып белү активлыгын үстерү Телне өйрәнүгә кызыксыну уяту; үзеңнең сөйләмеңне камилләштерүгә омтылу Баш килештәге исемнең ия, хәбәр, тәмамлык, аергыч, хәл булып килә алуы. Җөмләдә и. килешендәге исем исем-аергыч, т.килешендәге исем-тәмамлык, ю.к. , ч.к., у-в. килешләрендәге исемнәр-хәл булуы 41 28 Исемнәргә морфологик һәм морфологик-синтаксик анализ 1 Тексттан фактик мәгълүматны аерып алу Әйтү максаты буенча җөмлә төрләрен белү; ин-тонация турында белү; җөмләләрне әйткәндә, тавышның төрлечә хәрәкәтенә карап, җөмлә төрләрен аера белү Телне өйрәнүгә кызыксыну уяту; үзеңнең сөйләмеңне камилләштерүгә омтылу Дәреслек белән эш итә белү, танып белү активлыгын арттыру 42 29 «Исем»нәр темасын гомумиләштереп кабатлау. Дөрес язу күнекмәләрен булдыру Сөйләмне камил-ләштерүгә омтылу Үз-үзеңә контроль ясау 43 30 «Исем»нәр темасын гомумиләштерепкабатлау. 1 Тексттан фактик мәгълүматны аерып алу; чит сөйләмне бәяләү Тел белеменең графика һәм орфографиясе турында төшенчә бирә белү Телне өйрәнүгә кызыксыну уяту; үзеңнең сөйләмеңне камилләштерүгә омтылу Дәреслек белән эш итә белү, термин, кагыйдәне аңлап кабул итү 44 31 Эш кәгазьләре. Хат 1 Сөйләм теле үстерү Әти-әниеңә яки туганнарыңа хат язу. Дөрес язу күнекмәләре булдыру. Тартым һәм килеш белән төрләнгән ялгызлык исемнәрен кулланып язу. Рус телендә язылган хат белән чагыштыру Хат язу IV. Сыйфат 15сәг
45 1 СЫЙФАТ.
Сыйфат турында төшенчә 1 Контроль дәрес Сыйфатны предметның билгесен белдереп, нинди? кайсы? Кайдагы? сорауларына җавап бирүе. Аның исемне ачыклап килүе. Сыйфат ачыклаган исемнең сый-фатланмыш булуы. Сыйфатның җөмләдә күбрәк аергыч һәм хәбәр булып килүе. Әдәбият дәреслегеннән нинди? Соравына җавап бирә торган сүзләр эзләп табарга Татар теленең байлыгын, матурлыгын тоярга өйрәнү; сөйләмне камилләштерүгә омтылу Сайланма диктант 46 2 Асыл һәм нисби сыйфатлар Яңа материал өйрәнү Асыл һәм нисби сыйфатларның төп билгеләре.Үткәннәрне ныгытуга күнегүләр эшләү Сөйләмне камил-ләштерүгә омтылу Асыл һәм нисби сыйфатларга бәяләмә бирү 47 3 Асыл һәм нисби сыйфатлар 1 Белем-күнекмәләр камилләштерү Асыл һәм нисби сыйфатларның төп билгеләре. Телне өйрәнүгә кызыксыну уяту; үзеңнең сөйләмеңне камилләштерүгә омтылу Кагыйдәләр белән эш, күнегүләр эшләү 48 4 Сыйфатларның ясалышы 1 Тексттан фактик мәгълүматны аерып алу; башлангыч текстны телдән сөйләүгә кызыксыну булу; телдән сөйләү барышында татар әдәби теленең норма-ларын үтәү Сыйфатларга ялгана торган ясагыч кушымчаларны белү; Сөйләмне камил-ләштерүгә омтылу Дәреслек, схема белән эшли белү, логик фикер йөртә белү, гому-миләштерү, нәтиҗә ясау 49 5 Сыйфатларның ясалышы Белем-күнекмәләр камилләштерү Сыйфатларның ясалышы буенча төрләре: тамыр, кушымча ялгау юлы белән ясалган сыйфатлар, кушма, парлы һәм тезмә сыйфатлар. Ясалма сыйфатларның күбрәк исем һәм фигыльләргә махсус кушымчалары ялганып ясалуы. Сыйфат ясагыч кушымча-лар: -лы; -ле, -сыз, -сез, -гы, -ге, -кы, -ке; -чан, -чән, -ык, -ек, -к, -ынкы, -енке, -ма, -мә, -гыч, -ген, -лык,-лек. Гарәп-фарсы, рус һәм башка телләрдән алынган сүзләрдән ясалган сыйфатлар. Сөйләмне камил-ләштерүгә омтылу Үз-үзеңә контроль ясау 50 6 Сыйфатлар кулланып контроль изложение язуга әзерлек “Кышның үз матурлыгы” 1 Сөйләм үстерү Тексттан фактик мәгълүматны аерып алу; орфографик сүзлекне куллану; тексттагы мәгълүматны төркемнәргә дөрес урнаштыру Телдән сөйләм һәм язма сөйләм осталыгы, күнекмәләре булдыру. Бирелгән текстның Изложение№2 (контроль) 51 7 Изложение язу Өйрәнелгән матери-алны гомумиләш-терү; укылган әдәби текстны кыскартып яза белү; текстны кыскартып язу ба-рышында логик бәйләнешне саклау; дөрес язу ка-гыйдәләрен һәм әдәби тел нормала-рын саклау Текстны кыскарту алымна-рын белү; текстның төп фикерен формалаштыру; текстка исем бирү; башлангыч текстта төп мәгълүматны аера белү; кыска текст төзи белү; кыска изложение яза белү Язылган текст өчен җаваплылык хисе тою; башлангыч текстны кыскартып язуга кызыксыну булу Фикер йөртү эле-ментлары кертеп, план төзеп изложение язуны камилләштерү 52 8 Сыйфат дәрәҗәләре 1 Яңа материал өйрәнү. Таблицаны игътибар белән карау, үзең чыгарган нәтиҗә белән чагыштыру. Телне өйрәнүгә кызыксыну уяту; үзеңнең сөйләмеңне камилләштерүгә омтылу Татар телендә дүрт сыйфат дәрәҗәсе булу 53 9 Сыйфат дәрәҗәләре 1 Татар телендә дүрт сыйфат дәрә җәсе булуы. Гади дәрәҗәдәге сыйфатлар предметның гадәти (төп) билгесен белдерүе. Чагыштыру дәрәҗәсендәге сыйфатларның бер предметтагы билгенең башка предметтагы билге белән чагыштырганда, я бераз артыграк, я азрак булуын күрсәтүе (-рак, -рәккушымчалары ялганып ясала). Артыклык дәрәҗәсенең сыйфатның бер иҗегенә җайлаш тырылган көчәйткеч кисәкчәләр ярдәмендә; иң, утә, җете, дөмһәм башка кисәкчәләр белән; бер үк сыйфатны кабатлау аша яса-луы. Сыйфатның кимлек дәрәҗә сенең -су, -ча, -сыл, -сел, -мса, -гылт, -гелт, -кылтым, -келтем, -елҗемкебек кушымчалар ярдә-мендә ясалуы. Логик фикер йөртү, чагыштыру, анализ, гомумиләштерү, нәтиҗә ясау Телне өйрәнүгә кызыксыну уяту; үзеңнең сөйләмеңне камилләштерүгә омтылу Белем-күнекмәләрне камилләштерү 54 10 Сыйфатларның җөмләдә кулланышы 1 Җөмләдә сыйфатларның, гадәттә, аергыч, хәбәр, хәл булып килүе. Рус теле белән чагыштыру Татар теленең бай-лыгын, матурлыгын аңлау, туган тел белән горурлану; сүзләрне урынын белеп куллану Логик фикер йөртү, чагыштыру, анализ, гомумиләштерү, нәтиҗә ясау 55 11 Сыйфатларның исемләшүе
1 Бирелгән мәгълүмат-ны дөрес аңлау Яңа материалны аңлау, күнегүләр эшләү. Татар теленең бай-лыгын, матурлыгын аңлау, туган тел белән горурлану; сүзләрне урынын белеп куллану Сыйфатланмыштан башка килгән исемнәрнең килеш һәм тартым белән төрләнү-ләре, берлек Һәм күплек санда килүләре. 56 12 Сыйфатларга морфологик-синтаксик анализ. 1 Ныгыту Сыйфатларга морфологик-синтаксик анализ ясый белү. Сөйләмне камил-ләштерүгә омтылу Үз эшчәнлегеңне планлаштыра белү, сүзгә фонетик анализ һәм транск-рипция ясауны камилләштерү, авазларга дөрес характеристика бирү 57 13 “Сыйфат” темасын гомумиләштереп кабатлау 1 Кабатлау Тема буенча үткәннәрне кабатлау. Чагыштыру , анализ, гомумиләштерү, нәтиҗә ясау, Биремнәрне үтәгән-дә үз эшчәнлегеңне планлаштыра белү, сүзгә фонетик анализ һәм тран-скрипция ясауны камилләштерү, авазларга дөрес характеристика бирү 58 14 “Сыйфат”темасын гомумиләштереп кабатлау 1 Кабатлау Тәрҗемә итү күнегүләре үткәрү. Татар теленең бай-лыгын, матурлыгын аңлау, туган тел белән горурлану; сүзләрне урынын белеп куллану Картина буенча телдән сөйләм һәм язма сөйләм осталыгы, күнекмәләре булдыру 59 15 1 яртыеллыкка диктант. 1 Контр.дәрес Белем-күнекмәләрен тикшерү Грамоталылык дәрәҗәсен тикшерү. Диктант№3 язу V. Сан 18 сәг
60 1 Хаталарны тикшерү Сан турында төшенчә Яңа материал өйрәнү Предметның санын, исәбен белдереп, ничә? күпме? никадәр? ничәнче? ничәләп? ничәү? ничәшәр? сорауларының берсенә жавап булган сүз төркеменең сан дип аталуы. Җөмләдә санның күбрәк исемне ачыклап килүе, аергыч булуы. Сан белән ачыкланган сүзнең саналмыш булуы. Санның күбрәк цифрлар белән язып күрсәтелүе. Рус теле белән чагыштыру Сөйләмне камил-ләштерүгә омтылу Яңа
материалны аңлату,күнегүләр эшләү. 61 2 Диалог төзү Сөйләм үстерү Логик фикер йөртү, чагыштыру, анализ, гомумиләштерү, нәтиҗә ясау Бер-береңә мәрхәмәтлелек хисләре уяту «Кибеттә» темасына диалог төзү 62 3 Саннарның ясалышы Яңа материал өйрәнү Ясалышлары буенча саннарның тамыр, кушма, парлы, тезмә төрләре булу, аларның дөрес язылышлары. Сөйләмне камил-ләштерүгә омтылу Ясалышлары буенча саннарның тамыр, кушма, парлы, тезмә төрләре булу, аларның дөрес язылышларын аңлау. 63 4 Гарәп һәм рим цифрларының язылышы Сөйләм үстерү. Гарәп һәм рим цифрларының язылышын өйрәнү.Үткәннәрне ныгытуга күнегүләр эшләү Гарәп һәм рим цифрлары һәм аларны куллану. . Телдән сөйләм һәм язма сөйләм осталыгы, күнекмәләре булдыру Гарәп һәм рим цифрларының язылыш үзенчәлекләре белү 64 5 Сан төркемчәләре. Яңа материал өйрәнү Ныгыту Белдергән мәгънә төсмерләренә һәм формаларына карап, саннарның биш (төп, тәртип, бүлем, чама, җыю) төркемгә бүленүе. Төп саннарның предметларның Татар теленең бай-лыгын, матурлыгын аңлау, туган тел белән горурлану; сөйләмне камил-ләштерүгә омтылу Диктант-5мин. 65 6 Сан төркемчәләре. Микъдар саны Яңа материал өйрәнү Дәреслек, сүзлекчә, схема, таблица белән эш итә белү, тексттан мәгълүмат алу техникасын камилләштерү, текстны русчадан татарчага тәрҗемә итә белү Татар теленең бай-лыгын, матурлыгын аңлау, туган тел белән горурлану; сүзләрне урынын белеп куллану Төп саннарның предметларның төгәл исәбен белдерүе һәм ничә? күпме? никадәр? сорауларына җавап булуы. Өлеш саннарының да шушы төркемгә керүләре 66 7 Тәртип саны 1 Сөйләм үстерү. Тәрҗемә итү, тема белән бәйле биремнәр үтәү Телдән сөйләм һәм язма сөйләм осталыгы, күнекмәләре булдыру Тәртип санының предметларның саналу яки урнашу тәртибен белдереп, ничәнче? соравына җавап булуы. Төп санга -нчы, -нче, -ынчы, -енче кушымчалары кушылып ясалуы. 67 8 Бүлем саны 1 Яңа материал өйрәнү Тексттан фактик мәгълүматны аерып алу; сүзнең фикер, хисләрне белдерү-дәге ролен аңлау; аңлатмалы сүзлекчә-не куллану; фикерең-не төгәл итеп аңлату Бүлем санының предметны тигез өлешләргә бүлүен белдереп, ничәшәр? күпмешәр? сорауларына җавап бирүе. Төп санга -ар, -әр, -шар, -шәркушымчалары ялганып ясалуы Татар теленең бай-лыгын, матурлыгын аңлау, туган тел белән горурлану; сөйләмне камил-ләштерүгә омтылу. Бүлем санының предметны тигез өлешләргә бүлүен белдереп, ничәшәр? күпмешәр? сорауларына җавап бирүне белү 68 9 Чама саны 1 Яңа материал өйрәнү Чама санының предмет санын якынча белдерүе, никадәр? ничәләп? сорауларына җавап бирүе. Төп санга -лап, -ләп, -ларча, -ләрчә, -нарча, -нәрчәкушымчалары ялгап ясалуы.
Татар теленең байлыгын, матурлыгын аңлау; сөйләмне камилләштерүгә омтылу Чама санының предмет санын якынча белдерүе, никадәр? ничәләп? сорауларына җавап бирүне белү. 69 10 Җыю саны 1 Тексттан фактик мәгълүматны аерып алу; телдәге берәмлекләрне стилистик үзенчәлекләрдән чыгып куллану Җыю санының бер төрдәге предметларның бергә туплану исәбен белдерүе, ничәү? күпме? сорауларына җавап бирүе. Төп санга –ау, -әүкушымчалары ялгап ясалуы.
Җыю санының бер төрдәге предметларның бергә туплану исәбен белдерүне белү 70 11 Тәрҗемә күнегүләре 1 Телдән сөйләү барышында татар әдәби теленең норма-ларын үтәү Хикәя һәм сорау җөмләләрне дөрес куллана белү, темага килү Сөйләмне камил-ләштерүгә омтылу Биремнәрне үтәгән-дә үз эшчәнлегеңне планлаштыра белү 71 12 Б.с.ү. Сүз турында хикәя (проект төзү һәм аны яклау) ” 1 Проект эшен башкаруга сәләтле-лек; проект эшен башкарганда татар әдәби теленең норма-ларын саклау һәм дөрес язу ка-гыйдәләрен үтәү «Сан төркемчәләре» бүлеге буенча белемнәрне гому-миләштерү Проект эшен башкаруга кызыксыну уяту Дәреслек белән эшли белү, игътибарлылык һәм кызыксынучанлык-ны үстерү, проект-ны үтәгәндә үз эшчәнлегеңне план-лаштыра белү
72 13 Сочинение язу 1 Визуаль мәгълүмат-ны текстка әйләнде-рү; картинада тасвир-ланган күренешләр буенча үз фикереңне дөрес итеп белдерә алу; язма текст төзү; текстта татар теленең әдәби тел нормала-рын һәм дөрес язу кагыйдәләрен саклау Картинаны аңлау өчен махсус лексика файдалана белү, картинадагы натюр-мортны тасвирлау Үз текстыңны төзүгә кызыксыну булу; сөйләм камиллегенә омтылу; сочинение язу ба-рышында фикерләреңне төгәл һәм ирекле куллану өчен грамматик чаралар һәм сүзлек запасы җитәрлек булу Картина буенча телдән сөйләм һәм язма сөйләм осталыгы, күнекмәләре булдыру 73 14 Саннарның җөмләдә кулланылышы 1 Ныгыту Саналмышы белән килгән саннарның җөмләдә күбрәк аергыч булулары, төрләнмәве. Саналмышыннан башка килгән саннарның, исемнәр кебек, килеш һәм тартым белән төрләнүе, җөмләнең төрле кисәкләре булып килүләре. Математик гамәлләрдә кулланыла торган саннарның саналмышсыз килеп төрләнә алуы һәм җөмләнең төрле кисәге булуы Татар теленең байлыгын аңлау; сөйләмне камил-ләштерүгә омтылу Дәреслек, сүзлекчә белән эш итә белү, та-нып белү активлыгын үстерү 74 15 Саннарга морфологик-синтаксик анализ 1 Тексттан фактик мәгълүматны аерып алу; аңлатмалы сүзлекчәне куллану Саннарга морфологик анализ ясый белү. Логик фикер йөртү, чагыштыру, анализ, гомумиләштерү, нәтиҗә ясау, эзләнү таләп итә торган мәсьәләләрне чишү юлларын үзләштерү. Саннарга морфологик анализ ясый белү. 75 16 Саннар темасын кабатлау 1 Кабатлау. Дәреслек һәм башка чыганаклар белән эшләү. Татар теленең байлыгын аңлау; сөйләмне камил-ләштерүгә омтылу Татар теленең сүз-лек составын кулланылу активлыгы буенча бәяли белү 76 17 Өйрәнгән сүз төркемнәрен кулланып изложение язуга әзерлек “Кошлар рәхмәте” 1 Укылган яки тыңланган әдәби әсәрдән өзеккә хикәя, сорау җөмлә-ләрне кулланып, план төзү, логик бәйлә-нешне саклый алу, кыска җөмләләр куллану Башлангыч текстның пла-нын төзи белү; план буенча сөйли белү Бирелгән текстның эчтәлегенә план язуга кызыксыну уяту Укылган яки тыңланган әдәби әсәрдән өзеккә план төзүне камилләштерү 77 18 Изложение язу 1 Укылган әдәби текстны язма формада күрсәтә алу; башлангыч текстның темасыннан чыгып, логик бәйләнешне саклый алу; текстны язганда, татар теленең дөрес язу ка-гыйдәләрен һәм әдәби нормаларын саклау
Предметны тасвирлаганда, детальләрнең ролен белү; башлангыч текстның пла-нын төзи белү; әдәби текстның эчтәлеген сөйләгәндә структурасын саклау; үз текстныңны төзи белү Бирелгән текстның эчтәлеген язуга кызыксыну уяту План төзеп изложение язуны камилләштерү VI. Рәвеш 26сәг
78 1 РӘВЕШ.
Рәвеш турында төшенчә 1 Яңа материалны өйрәнү Җөмләдә эш яки хәлнең билгесен белдереп, ничек? кая? кайда? кайдан? күпме? никадәр? кебек сорауларның берсенә җавап бирә торган сүз төркеменең рәвеш дип аталуы. Рәвешнең җөмләдә Яңа материалны аңлау, тәрҗемә итү Татар теленең байлыгын аңлау; сөйләмне камил-ләштерүгә омтылу Җөмләдә эш яки хәлнең билгесен белдереп, ничек? кая? кайда? кайдан? күпме? никадәр? кебек сорауларның берсенә җавап бирә торган сүз төркеменең рәвеш дип аталуын белү 79 2 Рәвеш 1 Үз-үзеңне тикшерә белү күнекмәләрен камилләштерү, тексттагы мәгълүматны төркемли белү Күбрәк фигыльне, сирәгрәк сыйфатны һәм рәвешне ачыклап килүе, хәл кисәк булуы. Рәвешнең төрләнми торган сүз төркеме булуы. Кайбер рәвешләрнең, сыйфатлар кебек үк, чагыштыру, артыклык дәрәҗәсендә килүләре. Сөйләмне камил-ләштерүгә омтылу Дәреслек белән эшли белү, танып белү активлыгын үстерү 80 3 Рәвешләрнең ясалышы 1 Тексттан фактик мәгълүматны табу Төзелеше ягыннан рәвешләрнең 5 төргә: тамыр, кушымчалар ялгау юлы белән ясалган, кушма, парлы, тезмә рәвешләргә бүленүе. Татар теленең байлыгынаңлау; сөйләмне камил-ләштерүгә омтылу Төзелеше ягыннан рәвешләрнең 5 төргә: тамыр, кушымчалар ялгау юлы белән ясалган, кушма, парлы, тезмә рәвешләргә бүленүен белү 81 4 Рәвешләрнең ясалышы 1 Үз-үзеңне тикшерә белү күнекмәләрен камилләштерү, тексттагы мәгълүмат-ны төркемли белү Кушма рәвешләрнең кушылып, парлы рәвешләрнең сызыкча аша, тезмә рәвешләрнең составындагы сүзләрнең аерым язылуы. Татар теленең байлыгын аңлау; сөйләмне камил-ләштерүгә омтылу Мәгънәле кисәкләргә бүлү, сүзлек белән эш итә белү, танып белү активлыгын үстерү 82 5 Рәвешләрнең ясалышы 1 Үзеңнең сөйләмеңне камилләштерүгә омтылу; тексттагы мәгълүматны төркемли белү Яңа материалны аңлау , чагыштыру Татар теленең байлыгын аңлау; сөйләмне камил-ләштерүгә омтылу Дәреслек белән эшли белү, танып белү активлыгын үстерү 83 6 Рәвеш дәрәҗәләре .
Үзеңнең сөйләмеңне камилләштерүгә омтылу; тексттагы мәгълүматны төркемли белү Дөрес язу күнекмәләрен булдыру Телне өйрәнүгә кызыксыну уяту Кайбер рәвешләрнең, сыйфатлар кебек үк, чагыштыру, артыклык дәрәҗәсендә килүләрен аңлау Үз-үзеңә контроль ясау 84 7 Рәвешләрнең мәгънә төркемчәләре 1 Мәгънәләре ягыннан рәвешләрнең 6 төркемчәгә- бүленүе. Рус теле белэн чагыштыру. Төркемчәгә: саф, охшату-чагыштыру, күләм-чама, вакыт, урын һәм сәбәп-максат рәвешләр гә бүленүе. Телне өйрәнүгә кызыксыну уяту Мәгънәләре ягыннан рәвешләр-нең 6 төркемчәгә: саф, охшату-чагыштыру, күләм-чама, вакыт, урын һәм сәбәп-максат рәвешләр гә бүленүе. Саф рәвешләрнең эш-нең сыйфатын белдерүләре, ничек? ни рәвешле? сорауларына җавап булулары. 85 8 Өйрәнгән сүз төркемнәрен кулланып сочинение язуга әзерлек “Кошлар-канатлы дусларыбыз” Бирелгән мәгълүмат-ны дөрес аңлау, үзбәягә ия булу Лексика, лексикология бүлекләре буенча күнегүләр эшләү, сүзгә лексик анализ ясый белү Үзбәягә ия булу Биремнәрне үтәгән-дә үз эшчәнлегеңне планлаштыра белү 86 9 Сочинение язу 1 Язма текстны төп үзенчәлекләрдән чыгып төзи белү; язма текст төзү барышында татар әдәби теленең нормаларын һәм дөрес язу кагыйдәләрен саклау Бирелгән тема буенча сочинение язу Үз текстыңны төзүгә кызыксыну булу; сочинение язу барышында фикерләрне төгәл итеп җиткерү өчен сүзлек запасы һәм грамматик чаралар җитәрлек күләмдә булу. Телдән сөйләм һәм язма сөйләм осталыгы, күнекмәләре булдыру 87 10 Рәвеш төркемчәләре.Саф рәвешләр. 1 Мәгънәләре ягыннан рәвешләрнең 6 төркемчәгә- бүленүе. Саф рәвешләрнең эшнең сыйфатын белдерүләре, ничек? ни рәвешле? сорауларына җавап булуларын белү Белем күнекмәләр камилләштерү Проект эшен башкаруга кызыксыну уяту Дәреслек белән эшли белү, игътибарлылык һәм кызыксынучанлык-ны үстерү, проект-ны үтәгәндә үз эшчәнлегеңне план-лаштыра белү
18.03 31.03
88 11 Күләм-чама рәвешләре 1 Тексттан фактик мәгълүматны аерып алу; телдән сөйләү барышында татар әдәби теленең нормаларын үтәү. Сүз төзелеше һәм яса-лышының предметы, «та-мыр», «кушымча» төшенчәләренең эчтәлеген белү; сүздә мәгънәле кисәкләрне аера белү; та-мырның сүздә төп мәгънә белдерүче кисәк булуын белү; тамырдаш сүзләрне сүзнең төрле формаларын-нан аера белү; сүздә та-мырны дөрес аера белү һәм тамырдаш сүзләр сайлау; ясагыч һәм мөнәсәбәт бел-дерә торган кушымчалар-ны аеру Сөйләмне камил-ләштерүгә омтылу Термин, төшенчә, кагыйдәләрне аңлап кабул итү 22 1.04
89 12 Охшату-чагыштырурәвешләре 1 Охшату-чагыштыру рәвешләренең эшнең үтәлү ысулын белдерүләре, ни төсле? соравына җавап булулары. Сүздә мәгънәле кисәкләрне аера белү Дәреслек, сүзлек белән эш итә белү, танып белү активлыгын үстерү Охшату-чагыштыру рәвешләренең эшнең үтәлү ысулын белдерүләре, ни төсле соравына җавап булулары.Тәрҗемә итү күнегүләре булдыру. 90 13 Охшату-чагыштырурәвешләре 1 Тексттан фактик мәгълүматны аерып алу; телдән сөйләү барышында татар әдәби теленең норма-ларын үтәү Сүздә мәгънәле кисәкләрне аера белү; Сөйләмне камил-ләштерүгә омтылу Термин, төшенчә, кагыйдәләрне аңлап кабул итү 91 14 Хикәя язу «Мин яраткан песием” 1 Телдән сөйләү барышында татар әдәби теленең норма-ларын үтәү Хикәя һәм сорау җөмләләрне дөрес куллана белү, темага килү Сөйләмне камил-ләштерүгә омтылу Биремнәрне үтәгән-дә үз эшчәнлегеңне планлаштыра белү 92 15 “Рәвеш” төркемчәләре темасы буенча диктант. 1 Өйрәнелгән матери-алны гомумиләш-терү; диктантны хатасыз яза белү;; дөрес язу ка-гыйдәләрен һәм әдәби тел нормала-рын саклау Текстка исем бирү; башлангыч текстта төп мәгълүматны аера белү; Язылган текст өчен җаваплылык хисе тою; башлангыч текстны кыскартып язуга кызыксыну булу Фикер йөртү эле-ментлары кертеп, план төзеп изложение язуны камилләштерү 93 16 Хаталарны тикшерү
Вакыт һәм урын рәвешләре 1 Яңа материалны аңлау, мисаллар китерү, иҗади фикерләү Вакыт һәм урын рәвешләренең эшнең үтәлү урынын һәм вакытын белдерүләре, кайчан? (вакыт рәвеше), кайда? кая? кайдан? (урын рәвешләре) сорауларына җавап бирүләрен аңлау Сөйләмне камил-ләштерүгә омтылу Логик фикер йөртү, чагыштыру, анализ, гомумиләштерү, нәтиҗә ясау 94 17 Вакыт һәм урын рәвешләре 1 Ныгыту Вакыт һәм урын рәвешләренең эшнең үтәлү уры-нын һәм вакытын белдерүләре, кайчан? (вакыт рәвеше), кайда? кая? кайдан? (урын рәвешләре) сорауларына җавап бирүләре. Сөйләмне камил-ләштерүгә омтылу Тәрҗемә итү, сүзтезмәләр төзү, урын рәвешләренең җөмләдәге функциясен билгеләү 95 18 Сәбәп-максат рәвешләре 1 Яңа материал өйрәнү. Сәбәп-максат рәвешләренең эшнең сәбәбен, максатын белде-рүләре, ник? нишләп? нигә? нилектән? сорауларына җавап бирүләре. Татар теленең байлыгын, матурлыгын аңлау; сөйләмне камилләштерүгә омтылу Дәреслек, схема белән эшли белү, логик фикер йөртә белү 96 19 Сәбәп-максат рәвешләре 1 Ныгыту Тамыр һәм ясалма нигезле рәвешләрне аера белү; сүзләрдә нигезне аера белү, бирелгән ясагыч кушымча-лар белән сүзләр уйлау Татар теленең байлыгын, матурлыгын аңлау; сөйләмне камилләштерүгә омтылу Сәбәп-максат рәвешләренең эшнең сәбәбен, максатын белде-рүләре, ник? нишләп? нигә? нилектән? сорауларына җавап бирүләре. 97 20 Рәвешләрнең сөйләм оештырудагы әһәмияте 1 Ныгыту, кабатлау Мөст.эш Үз текстыңны төзүгә кызыксыну булу; сочинение язу барышында фикерләрне төгәл итеп җиткерү өчен сүзлек запасы һәм грамматик чаралар җитәрлек күләмдә булу. Телдән сөйләм һәм язма сөйләм осталыгы, күнекмәләре булдыру 98- 21 Рәвешләрнең лексик һәм грамматик мәгънәсе 1 План буенча эшләү эзлеклелеген билгели белү Сүзләрне төзелеше буенча тикшерү тәртибен белү; сүзләрне төзелеше буенча тикшерү (телдән һәм язма) Татар теленең байлыгын, матурлыгын аңлау; сөйләмне камилләштерүгә омтылу Тәрҗемә итү, сүзтезмәләр төзү, урын рәвешләренең җөмләдәге функциясен билгеләү 99 22 Өйрәнелгән сүз төркемнәрен кулланып контроль изложение язу(исем, сан, сыйфат, рәвеш) язуга әзерлек. “Чуар тавык” 1 Өйрәнелгән матери-алны гомумиләш-терү; укылган әдәби текстны кыскартып яза белү; текстны кыскартып язу ба-рышында логик бәйләнешне саклау; дөрес язу ка-гыйдәләрен һәм әдәби тел нормала-рын саклау Текстны кыскарту алымна-рын белү; текстның төп фикерен формалаштыру; текстка исем бирү; башлангыч текстта төп мәгълүматны аера белү; кыска текст төзи белү; кыска изложение яза белү Язылган текст өчен җаваплылык хисе тою; башлангыч текстны кыскартып язуга кызыксыну булу Фикер йөртү эле-ментлары кертеп, план төзеп изложение язуны камилләштерү 100 23 Изложение язу 1 Үзбәягә ия булу Татар теленең байлыгын, матурлыгын аңлау; сөйләмне камилләштерүгә омтылу Үз-үзеңә контроль ясау 101 24 Рәвешләргә морфологик һәм морфологик-синтаксик анализ 1 Үткәннәрне ныгытуга күнегүләр эшләү «Рәаеш ясалу ысуллары», «кушымча ялгау ысулы» төшенчәләренең эчтәлеген белү Татар теленең байлыгын аңлау Тема буенча үтелгәннәрне камилләштерү күнегүләре. Рәвешләргә морфологик анализ ясый белү. 102 25 “Рәвеш”темасын гомумиләштереп кабатлау 1 Үткәннәрне ныгытуга күнегүләр эшләү Тема буенча үтелгәннәрне камилләштерү күнегүләре. Рәвешләргә морфологик анализ ясый белү. Татар теленең байлыгын аңлау Дәреслек белән эшли белү, танып белү активлыгын үстерү 103 26 “Рәвешләр” темасын йомгаклап диктант. Язны чыпчыклар башлый 1 Дөрес язу күнекмәләре булдыру Үз-үзеңә контроль ясау Биремнәрне үтәгән-дә үз эшчәнлегеңне планлаштыра белү VII. Алмашлык 32сәг
104 1 Хаталарны тикшерү.
АЛМАШЛЫК.Алмашлык турында төшенчә. 1 Үзләрен атамыйча гына зат яки предметларга, аларның билгесе яки санына һәм хәлләренә күрсә тә торган сүзнең төркеменең алмашлык дип аталуы. Алмашлык ларның җөмләнең теләсә кайсы кисәге булып килә алуы. Таблицага карау, биремнәр үтәү, татар телендәге алмашлыкларны рус теле белән чагытыру Татар теленең байлыгын аңлау Яңа
материалны аңлау, таблицаны аңлау 105 2 Алмашлыкларның ясалышы Бирелгән мәгълүмат-ны дөрес аңлау «Алмашлыкларның ясалышы» бүлеге буенча күнегүләр эшләү; сүзләрне ясалышы буенча аеру Дәреслек белән эшли белү, игътибарлылык һәм кызыксынучанлыкны үстерү Алмашлыкларның ясалыш төрләре белән танышып, аларны дөрес билгеләү. 106 3 “Алмашлык” темасын кулланып сочинение язуга әзерлек “Тукай-якты йолдыз” 1 Язма сөйләм барышында татар әдәби теленең нормаларын үтәү Хикәя һәм сорау җөмләләрне дөрес куллана белү, темага якын килү Сөйләмне камил-ләштерүгә омтылу Биремнәрне үтәгән-дә үз эшчәнлегеңне планлаштыра белү 107 4 Сочинение язу 1 Визуаль мәгълүмат-ны текстка әйләндерү; картинада тасвирланган күре-нешләр буенча үз фикереңне дөрес итеп белдерә алу; язматекст төзү; текстта татар теленең әдәби тел норма-ларын һәм дөрес язу кагыйдәләрен саклау Эчтәлекне аңлау өчен махсус лексика файдалана белү Үз текстыңны төзүгә кызыксыну булу; сөйләм ка-миллегенә омтылу; сочинение язу ба-рышында фикерләреңне төгәл һәм ирекле куллану өчен грамматик чаралар һәм сүзлек запасы җитәрлек булу Телдән сөйләм һәм язма сөйләм осталыгы, күнекмәләре булдыру 108 5 Алмашлык төркемчәләре 1 Мәгънәләре буенча алмашлык-ларның җиде төркемгә бүленүе: зат алмашлыклары, күрсәтү ал-машлыклары, билгеләү алмаш-лыклары, сорау алмашлыклары, юклык алмашлыклары, билге-сезлек алмашлыклары, тартым алмашлыклары. Текстны уку,исем бирү,алм. әйтү, фикер алышуда катнашу Дәреслек белән эшли белү, игътибарлылык һәм кызыксынучанлыкны үстерү I һәм II зат ал-машлыклары сөйләмдә катнаш- кан затларны белдерә, берлек һәм күплек санда киләләр, килеш бе-лән төрләнәләр, III зат алмашлык лары ул, алар сөйләмдә катнаш маган, әмма шулар турында сүз барган зат яки предметларны бел дерәләр, берлек яки күплек санда киләләр. 109 6 Тәрҗемә күнегүләре, рус теле белән чагыштыру 1 Бирелгән мәгълүмат-ны дөрес аңлау Сорауларга җавап бирү, биремнәр үтәү Дәреслек белән эшли белү, игътибарлылык һәм кызыксынучанлыкны үстерү, биремнәрне үтәгәндә үз эшчәнлегеңне планлаштыра белү Биремнәрне үтәгән-дә үз эшчәнлегеңне планлаштыра белү 110 7 Зат алмашлыклары 1 Яңа материал өйрәнү. Дөрес язу күнекмәләре булдыру Сөйләмне камил-ләштерүгә омтылу Зат алмашлыкларының килешләр белән төрләнүе.. 111 8 Зат алмашлыклары 1 Үз фикереңне дәлилли белү; эшеңнең уңышлылыгын билгеләү 1,2,3нче зат алмашлыклары белән таныштыру.. Зат алмашлыкларының килешләр белән төрләнүе. Укуга кызыксыну уяту; туган телгә хөрмәт хисе тәрбияләү Дәреслек белән эшли белү, биремнәрне үтәгәндә үз эшчәнлегеңне планлаштыра белү 112 9 Тартым алмашлыклары 1 Үз фикереңне дәлилли белү; эшеңнең уңышлылыгын бил-геләү «Тартым алмашлыклары» бүлеге буенча белемнәрне системалаштыру;сүзләрнең лексик мәгънәсен билгеләү; Укуга кызыксыну уяту; туган телгә хөрмәт хисе тәрбияләү Дәреслек белән эшли белү, бирем-нәрне үтәгәндә үз эшчәнлегеңне планлаштыра белү
113 10 Тартым алмашлыклары Яңа материал өйрәнү. Тәрҗемә итү, рус теле белән чагыштыру Белем күнекмәләр камилләштерү Предметның кайсы затка каравын белдергән алмашлыкларның тартым алмашлыклары дип аталулары. Алар кайбер алмашлыкларга -ныкы, -некекушымчалары ялганып ясала. 114 11 Күрсәтү алмашлыклары Яңа материал өйрәнү
Картина һәм башка чыганаклар белән эшләү. Татар теленең байлыгын, матурлыгын аңлау; сөйләмне камилләштерүгә омтылу Күрсәтү алмашлыкларының затка, предметка һәм шулай ук предмет яки эш-хәл билгеләренә күрсәтүе. Күрсәтү алмашлыкларының килешләр белән төрләнүе. 115 12 Күрсәтү алмашлыкларының тартым б-н төрләнеше Яңа материал өйрәнү
Телдән сөйләм һәм язма сөйләм осталыгы, Тәрҗемә итү күнекмәләре үткәрү Сүзлек белән эшләү, тәрҗемә итү 116 13 Күрсәтү алмашлыкларының килеш б-н төрләнеше Телдән сөйләм һәм язма сөйләм осталыгы, күнекмәләре булдыру. Күрсәтү алмашлыкларының предметның билгесенә яки рәвешенә ишарә иткәндә килешләр белән төрләнмәве, җөмләдә аергыч яки хәл булып килүләре. Күрсәтү алмашлыклары тартым белән төрләнгәндә аларга 3 зат кушымчасы ялгану. 117 14 “Алмашлык” темасын кулланып изложение язуга әзерлек «Аккошка әверелгән кыз” Язма текстны төп үзенчәлекләрдән чыгып төзи белү; язма текст төзү барышында татар әдәби теленең нормаларын һәм дөрес язу кагыйдәләрен саклау Бирелгән тема буенча хат язу Үз текстыңны төзүгә кызыксыну булу; сочинение язу барышында фикерләрне төгәл итеп җиткерү өчен сүзлек запасы һәм грамматик чаралар җитәрлек күләмдә булу. Телдән сөйләм һәм язма сөйләм осталыгы, күнекмәләре булдыру 118 15 Изложение язу Язма текстны төп үзенчәлекләрдән чыгып төзи белү; язма текст төзү барышында татар әдәби теленең нормаларын һәм дөрес язу кагыйдәләрен саклау Бирелгән тема буенча излоңение язу Язылган текст өчен җаваплылык хисе тою; башлангыч текстны кыскартып язуга кызыксыну булу Телдән сөйләм һәм язма сөйләм осталыгы, күнекмәләре булдыру 119 16 Сорау алмашлыклары. Яңа материал
өйрәнү. Телдән җавап бирү, нәтиҗә ясау. Әңгәмә, логик фикер йөртү, чагыштыру, анализ, гомумиләштерү, нәтиҗә ясау Сорау алмашлыкларының сорау формасында зат яки предметларга, аларның билгесе яки саннарына һәм хәлләренә күрсәтүне аңлау 120 17 Сорау алмашлыкларының килеш б-н төрләнеше. Белем күнекмәләр камилләштерү Сорау алмашлыкларының сорау формасында зат яки предметлар га, аларның билгесе яки саннарына һәм хәлләренә күрсәтүе.
Татар теленең байлыгын, матурлыгын аңлау; сөйләмне камилләштерүгә омтылу Дәреслек, схема белән эшли белү, логик фикер йөртә белү 121 18 Билгеләү алмашлыклары Яңа материал өйрәнү. Билгеләү алмашлыкларының гадәттә затларны, предметларны гомумиләштереп белдерүләре. Аларның исемне ачыклап аергыч булып килгәндә төрләнмәүләре. Үзләре ачыклаган сүз урынына килгәндә килеш, тартым белән төрләнүе, берлектә һәм күплектә килүләре. Сөйләмне камил-ләштерүгә омтылу Билгеләү алмашлыкларының гадәттә затларны, предметларны гомумиләштереп белдерүләрен аңлау 122 19 Билгеләү алмашлыклары Материалны ныгыту Билгеләү алмашлыкларының гадәттә затларны, предметларны гомумиләштереп белдерүләре. Аларның исемне ачыклап аергыч булып килгәндә төрләнмәүләре. Үзләре ачыклаган сүз урынына килгәндә килеш, тартым белән төрләнүе, берлектә һәм күплектә килүләре. Сөйләмне камил-ләштерүгә омтылу Билгеләү алмашлыкларының гадәттә затларны, предметларны гомумиләштереп белдерүләрен аңлау 123 20 Билгеләү алмашлыкларының тартым белән төрләнеше 1 Дәреслек, сүзлек белән эш итә белү, танып белү активлыгын үстерү Үз алмашлыгының өч затка да каравы һәм тартым, килеш белән төрләнүе, берлектә һәм күплектә килүе. Татар теленең байлыгын аңлау; сөйләмне камил-ләштерүгә омтылу Билгеләү алмашлыкларының гадәттә затларны, предметларны гомумиләштереп белдерүләре. Аларның исемне ачыклап аергыч булып килгәндә төрләнмәүләре. Үзләре ачыклаган сүз урынына килгәндә килеш, тартым белән төрләнүе, берлектә һәм күплектә килүләре. Үз алмашлыгының өч затка да каравы һәм тартым, килеш белән төрләнүе, берлектә һәм күплектә килүе. 124 21 Билгеләү алмашлыкларының килеш белән төрләнеше 1 Дәреслек, сүзлек белән эш итә белү, танып белү активлыгын үстерү Сөйләшү оештыру, сөйләм төзү Үзбәягә ия булу Билгеләү алмашлыкларының гадәттә затларны, предметларны гомумиләштереп белдерүләрен аңлау 125 22 Өйрәнелгән темаларны кулланып сочинение язуга әзерлек “9нчы май-Җиңү бәйрәме” 1 Визуаль мәгълүмат-ны текстка әйләндерү; картинада тасвирланган күре-нешләр буенча үз фикереңне дөрес итеп белдерә алу; язматекст төзү; текстта татар теленең әдәби тел норма-ларын һәм дөрес язу кагыйдәләрен саклау Язганыңны аңлау өчен махсус лексика файдалана белү Үз текстыңны төзүгә кызыксыну булу; сөйләм камиллегенә омтылу; сочинение язу барышында фикерләреңне төгәл һәм ирекле куллану өчен грамматик чаралар һәм сүзлек запасы җитәрлек булу Телдән сөйләм һәм язма сөйләм осталыгы, күнекмәләре булдыру 126 23 Сочинение язу 1 Үзеңнең сөйләмеңне камилләштерүгә омтылу; күзәтүләреңне төр-кемли белү Текстның төп фикерен формалаштыру; текстка исем бирү; бирелгән текст-тан төп мәгълүматны аера белү һәм сочинение яза белү Өлешчә эзләнү, мөстәкыйль эшчәнлекне оештыру, план төзеп сочинение язуны камилләштерү Проблеманы тирән-тен өйрәнү макса-тыннан өлешчә эзләнү, мөстәкыйль эшчәнлекне оешты-ру, план төзеп сочинение язуны камилләштерү 127 24 Билгесезлек алмашлыклары Яңа материал өйрәнү. Яңа материалны аңлау, тәрҗемә итү. Дәреслек, сүзлек белән эш итә белү, танып белү активлыгын үстерү Билгесезлек алмашлыкларының сорау алмашлыкларына әллә сүзе яки -дыр, -дер, -тыр, -тер кисәк чәләре кушылып ясалулары. 128 25 Билгесезлек алмашлыклары Яңа материал өйрәнү. Әдәбият китабыннан билгесезлек алмашлыклары булган шигъри куплетлар укырга Телне өйрәнүгә кызыксыну уяту; үзеңнең сөйләмеңне камилләштерүгә омтылу Билгесезлек алмашлыкларының сорау алмашлыкларына әллә сүзе яки -дыр, -дер, -тыр, -тер кисәк чәләре кушылып ясалулары. 129 26 Юклык алмашлыклары Белем-күнекмәләрне камилләштерү Рус теле белән чагыштыру Татар теленең байлыгын аңлау; сөйләмне камил-ләштерүгә омтылу Юклык алмашлыкларының предметны, билгене кире кагуны яки аларның булмавын белдерүләре. 130 27 Юклык алмашлыклары Ныгыту
Әдәбият китабыннан юклыкалмашлыклары булган шигъри куплетлар укырга Төшенчә, термин, кагыйдә, закончалыкларны аңлап кабул итү Алмашлыкарның сорау алмашлыклары алдына һич яки бер сүзләрен кую юлы белән ясалулары.алмашлык. 131 28 Алмашлыкларга морфологик-синтаксик анализ Гомумиләштереп кабатлау. Алмашлыкларга морфологик анализ ясау тәртибе белән танышу,өстәмә биремнәр башкару. Сөйләмне камил-ләштерүгә омтылу Үзләре күрсәткән сүзләр җөмләнең кайсы кисәкләре булса, алмашлыкларның да шул ук кисәкләр булып килүе. Алмашлыкларга морфологик анализ ясый белү. 132 29 “Алмашлык” темасын кабатлау
Белем күнекмәләр камилләштерү Рус теле белән кабаттан чагыштыру. Тәрҗемә эшләре. Сөйләмне камил-ләштерүгә омтылу Алмашлыкларга морфологик-синтаксик анализ ясый белү. Алмашлык темасы буенча өйрәнгәннәрне ныгыту. 133 30 Еллык контроль диктант. Дөрес язу күнекмәләрен булдыру Үз-үзеңә контроль ясау 134 31 Хаталар өстендә эш “Алмашлык”лар темасын
гомумиләштереп кабатлау Гомумиләштереп кабатлау. Алмашлыкларга морфологик анализ ясау тәртибе белән танышу,өстәмә биремнәр башкару. Дәреслек белән эшли белү, игътибарлылык һәм кызыксынучанлыкны үстерү, биремнәрне үтәгәндә үз эшчәнлегеңне планлаштыра белү Үзләре күрсәткән сүзләр җөмләнең кайсы кисәкләре булса, алмашлыкларның да шул ук кисәкләр булып килүе. Алмашлыкларга морфологик анализ ясый белү. 135 32 Эш кәгазьләре белән танышу Телдән сөйләм һәм язма сөйләм осталыгы, күнекмәләре булдыру Рус телендәге эш кәгазьләре белән чагыштырып карау Татар теленең байлыгын аңлау; сөйләмне камил-ләштерүгә омтылу Биремнәрне үтәгән-дә үз эшчәнлегеңне планлаштыра белү VIII. 6 нчы сыйныфта үткәннәрне гомумиләштереп кабатлау
101 1 “Кабатлау” бүлегеннән күнегүләр эшләү.Сүз төркемнәре. 1 Үз фикереңне дәлилли белү; эшеңнең уңышлылыгын бил-геләү «Морфология» бүлеге буенча белемнәрне системалаштыру;сүзләрнең лексик мәгънәсен билгеләү; Укуга кызыксыну уяту; туган телгә хөрмәт хисе тәрбияләү Дәреслек белән эшли белү, бирем-нәрне үтәгәндә үз эшчәнлегеңне планлаштыра белү

102 2 “Кабатлау” бүлегеннән күнегүләр эшләү. Сан. 1 Дөрес язу күнекмәләре булдыру Татар теленең байлыгын аңлау; сөйләмне камил-ләштерүгә омтылу Үз-үзеңә контроль ясау 103 3 “Кабатлау” бүлегеннән күнегүләр эшләү. Алмашлык 1 104 4 “Кабатлау” бүлегеннән күнегүләр эшләү.Килеш кушымчалары. Үз фикереңне дәлилли белү; эшеңнең уңышлылыгын бил-геләү «Сүз төркемнәре» бүлеге буенча белемнәрне системалаш-тыру; сүзләрне төзелеше буенча тикшерү Укуга кызыксыну уяту; туган телгә хөрмәт хисе тәрбияләү Дәреслек белән эшли белү, бирем-нәрне үтәгәндә үз эшчәнлегеңне планлаштыра белү 105 5 Йомгаклау дәресе. 1 Уку елы буенча өйрәнелгән кагыйдәләрне гамәлдә кул-ланырга өйрәнү Укытуның материаль-техник һәм мәгълүмати тәэмин ителеше
- белем һәм тәрбия бирү өчен барлык шартлар да тудырылган, санитария һәм янгыннан саклану нормаларына туры килгән уку бинасы булу;
- әдәбиятны өйрәнү өчен җитәрлек күләмдә дәреслекләр һәм өстәмә методик ярдәмлекләр белән тәэмин ителгән китапханә;
- электрон китапханә, башка электрон ресурслар, татарча сайтлардан куллану мөмкинлеге булган компьютер классы;
- электрон һәм басма күрсәтмә әсбаплар, дәреслекләр;
- мультимедиа укыту программалары, компьютер программалары;
- интерактив тикшерү программалары;
- татар сайтлары (belem.ru; tatarile.org.com).
Әдәбият исемлеге
1. Татарстан Республикасы Мәгариф һәм Фән министрлыгы тарафыннан тәкъдим ителгән “Рус телендә урта (тулы) гомуми белем бирү мәктәбендә татар телен һәм әдәбиятын укыту программасы (татар балалары өчен): 1-11 нче сыйныфлар. – Казан: Мәгариф, 2010.
2. Максимов Н.В, Шәйхразиева З.В.Урта мәктәптә татар теле укыту. Гади җөмлә синтаксисы. – Казан: “Мәгариф” нәшр., 2008.
3. Максимов Н.В, Шәйхразиева З.В.. Татар урта мәктәбендә синтаксик анализ. Укытучылар өчен кулланма. – Казан: “Школа” нәшр., 2007.
4.Нурмухамметова Р.С. Сборник правил по татарскому языку для русскоязычных учащихся– Казан: Издательство «Гыйлем»., 2008. – 71 с
5. Сафиуллина Ф. С. Набиуллина Г.А.Татар теленнән тестлар. Бердәм дәүләт имтиханнарына әзерләнәбез. – Казан: “Яңалиф” нәшр., 2006.
6. Фәрхетдинова Ф.Х.Олимпиадага әзерләнү өчен ярдәмлек. Татар теле һәм әдәбияты. – Тәтеш: ООО “Тетюшеская типография” 2006. – 25 б.
7. Чыгарылыш сыйныф укучыларының имтиханда язган сочинениеләре. – Казан: “Школа” нәшр., 2003. – 293 б.
8.Шәмсетдинов Г.,Вәлиуллин М,Бикчуров Р,. Онытылмас мәктәп еллары– Казан: Мәгариф журналы китапханәсе, 2005.
Өстәмә әдәбият
1. Максимов Н.В. “Урта мәктәптә татар теле укыту: Синтаксис.”Укытучылар өчен методик кулланма. – Казан: “Мәгариф” нәшрияты, 2008.
2. “Мәгариф” журналлары.
3. Фатыйхова Р.Н. Татар теленнән диктантлар, контроль эшләр, тестлар. – Казан, “Гыйлем” нәшрияты, 2009.
Мәгълүмат чыганаклары
http://www.ed.gov.ru
Белем бирү буенча федераль агентлык
http://www.apkppro.ru РФ мәгариф хезмәткәрләренең квалификациясен күтәрү
һәм профессиональ әзерләү академиясе
http://www.lexed.ru Федеральный центр образовательного законодательства
http://www.rustest.ru Федераль тест үткәрү үзәге
http://www. tatedu.ru ТР Мәгариф һәм фән министрлыгы
http://www.edu. kzn.ru ТР Мәгариф һәм фән министрлыгы Белем порталы
http://www.mon.tatar.ru
http://www.shoolexpo.ru http://. belem.ru