Поурочные планы по казахскому языку на тему Дара ж?не к?рделі сан есім (4 а класс)

Пәні: Қазақ тілі
Сыныбы: 4 «а»
Тақырыбы: Дара және күрделі сан есім.
Сабақтың мақсаты:
Оқушыларды дара және күрделі сан есіммен таныстыру.
Оқушылардың байланыстырып сөйлеуін, сөздік қорын жетілдіру.
Дүниетанымы мен табиғатқа деген қамқорлығын, көз-қарасын қалыптастыру,
Сабақтың түрі: аралас сабақ.
Сабақтың әдіс-тәсілдері: сұрақ-жауап, жинақтау, көрнекілік
Сабақтың көрнекіліктері: портрет/ М.Әлімбаев/ , кит суреті, сандар, ребус, тірек-сызбалар, ереже, орақ, түйеқұс, Ай мен Жердің суреті, емен ағашы, жусан суреттері.
Сабақтың барысы:
I.Ұйымдастыру кезеңі.
- Сәлеметсіңдер ме балалар!
/Сәлемдесу , оқушыларды түгендеу, сабаққа назарларын аудару./
Балалар біздің бүгінгі сабағымыз ерекше сабақ болады, себебі бүгін сабақта мұғалімдер қатысуда.Өзіміздің қазақ тілінен қаншалықты білімді екендерімізді көрсететін боламыз.
II. Үй тапсырмасы.
5-жаттығу, 145-бет. Жаттығуды көшіріп жаз. Өзгертпе сөзді /анаграмманы/ шеш.
Бірінші менің бөлігім-
Шұңқырмын - екі-ақ әріппін.
Екінші менің бөлігім-
Бір түсті жұртқа таныттым.
Екеуін қоссақ жөнімен ,
Орасың шөпті онымен.
/ор+ақ =орақ /
Сан есімдерді сөз құрамына талдау
Бірінші-бір+інші , екінші-екі+нші, бір, екеуін-екі+еуін.
ІІІ. Мақсат қою
Бүгінгі сабағымыздың мақсаты дара және күрделі сан есіммен таныса отырып, байланыстырып сөйлеу,сөздік қорларымызды жетілдіре түсеміз, табиғатқа деген қамқорлығымыз бен қоршаған ортадағы қарым-қатынасымызды нығайтамыз.
IҮ.Білімді тексеру.
1/ 7-жаттығу
Мен –баласы даланың
Бес жасынан ат жалында ойнаған,
Ақ шабақша Ертіс бойын бойлаған.
Жеті түнде бес жүз қойдың түс-кейпін,
Бес саусақтай түгендейтін, түстейтін,
Мен –баласы даланың,
Кең далама тартып туған баламын.
/ Мұзафар Әлімбай / портретін көрсете отырып қысқаша айтып өту
қазақ әдебиетінде соғыс сұрапылын бастан кешіп келген қаламгер шоғырының бірі, Қазақстанның халық жазушысы, Мемлекеттік сыйлығының лауреаты.
сан есімдерді (бес – бес жүз) өзара салыстыру арқылы дара және күрделі сан есім туралы түсінік беруге әзірлік жасалады.
Тағы да бірнеше мысалды талдату барысында оқушылар дара сан есімнің бір сөзден, күрделі сан есімнің екі, үш я одан да көп сөзден құралатынын байкайды.
Жеті түнде және бес саусақтай дегенді қалай түсінесің?
2/ Көрнекілікпен жұмыс
Мысалы:
Дара сан есім │ Күрделі сан есім
Бес,жеті,он, │ он бес,төрт жүз екі,
Жиырма,отыз │ бір мың тоғыз жүз
3/ Ереже
Сан есім дара және күрделі болады.
Дара сан есім бір сөзден болады.
Күрделі сан есім екі немесе одан да көп сөзден құралады. Күрделі сан есімдердің құрамындағы сөздер бөлек-бөлек жазылады: он тоғыз, екі жүз алпыс төртінші.
V.Оқулықпен жұмыс:
А) 8-жаттығу
Сөйлемдердегі сандарды сөзге айналдырып көшіріп жазу. Сан есімдердің астын сыз. Олардың дара және күрделі екенін айт / тақтада орындату /
Кит-ең ірі жануар.Оның ұзындығы отыз метр, салмағы бір жүз жиырма тоннадай болады. Түйеқұс сағатына бір жүз жиырма километр жүгіреді. Айдың көлемі Жерден елу есеге жуық кіші.Емен өте ұзақ, яғни бір мың жылға дейін жасайды.Жусанның Қазақстанда сексен бір түрі белгілі.
Ә) 9-жаттығу / ауызша орындату /
Берілген сан есімді қатыстырып сөйлем
Он бес, қырық жеті, жүз алпыс бес, бір мың тоғыз жүз тоқсан бір.
Б) Сергіту сәті
10-жаттығу / тақтада орындату /
Берілген сандарды сөзбен жазып,олардың дара немесе күрделі екенін дәлелдеу
9,11,27,189,640. / сан есімдер бөлек жазылады /
В) 11-жаттығу
Ребусты шешу және оның шешуіндегі сөзді қатыстырып,
«Қазақстанның көрікті жерлері» тақырыбына әңгіме құрау


,,
суыр бас тұз
Ребусты шешуі: Жетісу және Екібастұз.
VI.Сабақты қорыту.
Дара және күрделі сан есімдерге мысал келтіре , сөйлем құрап айтқызу,
Сан есімдер қалай жазылады?
Сөйлемде қандай сөйлем мүшесінің қызметінің атқарады?
/ тұрлаусыз мүше/
VII.Үйге тапсырма: 12-жаттығу, 146-бет
VIII. Бағалау:
№ Аты – жөні Бағасы
1 Жұмақан Елжан 2 Мақай Ақжан 3 Маратқызы Динара 4 Нұрланбек Иса 5 Нұрдыбек Гүлназат 6 Патқолда Амина 7 Сарқыт Ақжайық 8 Серік Мадина 9 Сайлаухан Данияр 10 Тілеуберді Қарақат 11 Какенова Алуа Тексерілді: _______