Саба? жоспары ?ысым тарауын ?айталау (7 сынып)

Физика 7-сынып
Сабақтың тақырыбы: Қысым тарауы бойынша қайталау.
Сабақтың мақсаты:
1.Оқушылардың тарау бойынша алған білімдерін тексеру және белсенділігін, қызығушылығын, оқуға ынтасын арттыру.
2.Қысым тарауы бойынша алған білімдерін жетілдіру, оқушылардың өздерінің ізденісі бойынша шығармашылық жұмыстар арқылы меңгерту.
3.Ізденімпаздыққа, өз бетімен еңбектенуге тәрбиелеу.
Сабақтың түрі: Аралас
Әдіс-тәсілдері: Сұрақ-жауап, іздену, талдау.
Сабақтың көрнекілігі: Интерактивті тақта, слайдтар, үлестірме қағаздар.
Сабақ барысы: І. Ұйымдастыру. (топқа бөлу)
Қызығушылықты ояту (Физикалық лото ойыны дөңгелек карточкаларда жауаптар, төртбұрышты карточкаларда сұрақтар жазылған)
1.Жылдамдықтың өзгерісін сипаттайтын шама.
2.Дененің қозғалысын сипаттайтын шама.
3.Денелердің өзара әсерлесуін сипаттайтын шама.
4.Дененің қозғалысын сипаттайтын шама.
5.Энергияның өзгерісі.
6.Дене қызуын сипаттайтын шама.
7.Физикалық дененің өлшемдеріне байланысты болатын шама.
8.Орын ауыстыруды сипаттайтын шама.
9.Дененің кеңістікте алатын орнымен анықталатын шама.
10.Әр уақытта өз әсер етіп тұрған бетке перпендикуляр бағытталған күш.
11.Энергияның берілу формасы.
12.Дененің бірлік көлеміндегі массасы.
ІІ.Негізгі бөлім
Бетке перпендикуляр әсер ететін күштің осы беттің ауданына қатынасына тең шама қысым деп аталады.
Қысымды табу үшін бетке перпендикуляр әсер ететін күшті беттің ауданына бөлу керек :
Қысым=кушаудан немесе P=FS , мұндағы Р-қысым, Ғ-бетке әсер етуші күш, S-беттің ауданы.

Қысым бірлігі ретінде 1H күштің 1м2 бетке түсіретін қысымы алынады.
1 Па=1HM2 Гектопаскаль (гПа) және килопаскаль (кПа) деп аталатын қысым бірліктері
пайдаланылады.
Газдың қысымы ыдыс қабырғасына (оның ішіндегі денеге де) газ молекулаларының соқтығысуынан болады.
Сұйыққа немесе газға түсірілген қысым сол сұйықтың немесе газдың әрбір нүктесіне өзгерізсіз беріледі.Бұл қағида Паскаль заңы деп аталады.
Сұйықтың ішінде қысым бар және белгілі бір деңгейдегі қысым барлық бағытта бірдей болады. Қысым сұйық тереңдеген сайын арта түседі.
Сұйықтың ыдыс түбіне түсіретін қысымы сұйық бағанының биіктігіне және тығыздығына тура пропорционал.Р=gpҺ.

Өзіндік жұмыс
1.Келесі құбылыстардың қайсысы Паскаль заңымен түсіндірілмейді:
а) Сабын көпіршігінің пішіні шар тәрізді болады; ә) пішіні әр түрлі болып келген ыдыстарға сұйық құйылған; б) футбол добы камерасының ішіне ауа үрлегенде, оның пішіні шар тәрізді болады.
2.Сұйықтың ыдыс түбіне түсіретін қысымы мына шамалардың қайсысына тәуелді емес: сұйық бағанының биіктігіне, ыдыстың пішініне, ыдыс түбінің ауданына, сұйықтың тығыздығына.
3.Бірдей бес ыдыс бар.Олардың біріншісі сумен, екіншісі спиртпен, үшіншісі керосинмен, сынаппен, бесіншісі бензинмен толтырылған.Осы сұйықтардың қайсысы ыдыс түбіне ең көп, ең аз, бірдей қысым түсіреді.
4.Газдың көлемін тұрақты етіп алып қыздырса, оның қысымы температура жоғарылағанда қалай өзгереді? Себебін түсіндір?
5.Үлкен ыдыс ішіндегі газдың тығыздығы барлық нүктелерде бірдей бола ма, неге?
6.Гидравликалық машина құрылысының сызба-нұсқасын сыз.Осы машинаның іс-әрекетін Паскаль заңы негізінде түсіндір.Гидравликалық машина жұмыс істегенде, күштен ұтатынымызды дәлелде.
Топтама есептер
1.Цестернадағы мұнай бағанының биіктігі 10 метр, оның тығыздығы 800кг/м3.Мұнайдың цистерна түбіне түсіретін қысымын анықтаңдар.
2.Футбол добын үрлеу барысында қандай заң орындалады?
3.Адам суда 9 м тереңдікке дейін жүзіп бара алады.Осы тереңдікте адамға әрекет ететін судың қысымын есепте.Теңіз суының тығыздығы 1030 кг/м3.
4.Суретте керосин құйылған цистерна көрсетілген.Керосиннің цистерна түбіне түсіретін қысымын есепте.
5.Судың 0,6 м тереңдіктегі қысымын табыңдар.
6.Сынаптың 0,6м тереңдіктегі қысымын табыңдар.
V.Қорытынды:
1.Физикалық сұрақ: Неге қатты аязда, аяқпен қарды басқанда сықырлаған дыбыс шығады?
2.Физикалық сөз тізбек
1.Гректің «фюзис» деген сөзінен қандай пәннің аты шыққан?
2.Жарық энергиясының таралу бағытын көрсететін сызық?
3.Жерді қоршаған ауа қабаты?
4.Алдын-ала мақсат қойып жүргізілетін бақылау?
5.Барометр ішіндегі сұйық?
К Ә С І П
Қызылорда облысы, Қазалы ауданы, Майдакөл ауылы
№98 орта мектептің физика пәні мүғалімі
Аманбол Тілеуберген.