Доклад на тувинском языке

Кичээл үезинде сула шимчээшкиннерге ажыглап болур шүлүктер
Аъдым мунгаш, халыдыптайн, Мөчек-мөчек шыңганнарлыг
Аразында челдирер мен. Мөгелер бооп өзер бис.
Ооң соонда саяктадыйн, Түрлүг кылдыр көстүрде,
Онза чараш чоруу ол-дур. Девип, самнап өөренир бис.
Аъдым камнап, чортуп чанайн, Маргылдаага киришкеш,
Откарып кааш, дыштандырайн. Маргыш чокка тиилээр бис.
Олудумдан туруп келгеш, Оңгар пашта тарааны
Оорга-мойнум дыштандырайн. Орлан акым хооруптарга
Оң будум көдүрейн, А мен бодум тарааны
Ооң соонда солагайын. Согаажымны уруп алгаш,
Оң холу өрү турар, Бажым ажыр көдүрүп,
Солагайы куду, Бала-биле соктаар мен.
Чергелештир солуп турайн. Болу берген тараамны
Оорга-мойнум дыштанды Дээрбеге тыртып тургаш,
Олудумга олуруптайн. Далган кылдыр хуулдурайн.
Аңнар-меңнер ораны Ачам-биле саазынга
Авыралдыг Тывавыс Алдын хүннү кады чуруул.
Арбын, көвей төлдери – Херлип, көстүп шимчеп тургаш,
Аңы-меңи өссүн-не! Херелдерин база чуруул.
Чемнеп чиир дээш, үңгүрүнден Сыын, мыйгак шырайлыг
Чылан союп чоруп олур. Сыным, чурттум аңы бис.
Кайда чемиш олур дээш, Ымыраа, сээк, курттардан
Чылан бажын көдүрдү. Ырап, маңнап дезер бис.
Ракета дег күштүг бис. Үгү, үгү – чараш куш
Ракета дег дүрген бис. Үргүлчү-ле сергек куш.
Делегейни дескингеш, Төрээн черин хайгаарап,
Тыва чонну өөртүр бис. Дүннү өттүр ойнаар куш.
Эзерлиг аъдывыстың Шанак-биле чуңгулап,
Эзеңгизин хере тепкеш, Шаанга киир ойнаар бис.
Эзир куш дег сергек омак Шылай бергеш, дөгере
Эзим черге халдыр бис. Шымда дүрген чанар бис.
Эрес-кежээ, ажылгыр Шерги дег олураал,
Елена деп эштиг бис. Шерги дег шурай берээл.
Ойнап хөглээр бетинде Буттарывыс быжыг боорда,
Онаалганы кылыр бис. База катап шурап тураал.
Өшкү-хоюм саайн, саайн Делгем хову ээлери –
Өремезин чиийн, чиийн. Дендии чараш дилгилер.
Инээм, сарлыым база саар мен Сарыг-кызыл кештиг сен,
Итпээн, хойтпаан ижип, чиир мен. Сагыш ышкаш боттуг сен.
Шыкка, шөлге дешкилээр Ийи хөглүг пагалар
Шокар бызаам чаптанчыг. Анаа черле орбастар.
Өзүп кээрге, ак сүдүн Шурап, халчып тургаштың
Өремелеп чооглаар бис. Сугну санчок чаштаткан.
Уран-шевер оолдар Кыштың соогу келирге,
Уя кылгаш, асканнар. Хемниң кыры дошталыр.
Удаваанда куш ыры Бөлүк оолдар чыылгаштың,
Уя черден дыңналган. Конькилеп ойнаар бис.
Уран-шевер холдуг бис Хову-шөлдер ээлери
Угулзалап чуруур бис. Ховаганнар – чараштар!
Угбам, акым, авамга Ховар чараш чалгынын
Улуг белек сөңнээр бис. Хостуг чайып ужарлар.