.Дарвин ж?не оны? т?рлерді? пайда болу теориясы. Ч.Дарвинні? эволюциялы? теориясыны? негізгі ?станымдары. Эволюцияны? синтетикалы? теориясыны? шы?уы.
Нұржанова Айдана Айшуаққызы
Атырау облысы, Индер ауданы, Елтай ауылы
М.Сиранов орта мектебі
Күні: 19.01.2016 ж
Пәні: Биология №36
Сыныбы: 9 «ә»
Сабақтың тақырыбы: §36 Ч.Дарвин және оның түрлердің пайда болу теориясы. Ч.Дарвиннің эволюциялық теориясының негізгі ұстанымдары. Эволюцияның синтетикалық теориясының шығуы.
Сабақтың типі: Жаңа сабақты меңгерту
Сабақтың түрі: Деңгейлеп оқыту сабағы.
Сабақтың әдісі: топтық, жеке жұмыс, сұрақ-жауап, тірек-сызба т.б
Сабақтың міндеті:
Білімділік міндеті: Эволюциялық ілімнің дамуындағы Ч.Дарвин
еңбегінің негізгі ерекшелігін білу.
Дамытушылық міндеті: Эволюциялық ілімнің дамуында әсер
етуші қозғаушы күштерді ажырата білу.
Тәрбиелілік міндеті: Жер бетіндегі тіршіліктің дамуына
эволюциялық ілімнің ықпалын түсіне білу,
талдай алу.
Көрнекілігі: Ч.Дарвин портреті, «көбею шексіздігі» схема,
«сұрыптау» схемасы
Пайдаланған әдебиеттер: 1.М.Жанпейісова «Модульдік оқыту технологиясы»
2.С.Кисилева А.Н Мягкова «Генетика»
«Издательства» Просвещение.1983 г
3.Ж.Шілдебаева, Р.Әлімқұлова Биология
жұмыс дәптері, Алматы «Мектеп» -2005 ж
Сабақтың құрылымы мен мазмұны:
I Ұйымдастыру -1 мин
1.Түгелдеу
2. Интерактивті тақтадан жұмысты орындау ережесін таныстыру.
I кезең – 7 мин. Жаңа тақырыпты меңгертуге дайындық кезеңі.
II кезең Үй тапсырмасын тексеру.
«Сатылай талдау кешені» - ойыны
Үйге берілген тапсырма сызбанұсқа арқылы тексеріледі.
1-тапсырма
10555775583900164255675587400259756275609002677949756090025971501177925Тірі ағзалардың қарапайым формадан күрделі формаға өтуі
00Тірі ағзалардың қарапайым формадан күрделі формаға өтуі
44364101178120Тірі зерзаттың ұзақ мерзімде жоғарғы сатыға көтерілуі
00Тірі зерзаттың ұзақ мерзімде жоғарғы сатыға көтерілуі
8893421178120Биологиялық жүйелердің бірден азды көпті бағытта жоғары сатыға көтерілуі
00Биологиялық жүйелердің бірден азды көпті бағытта жоғары сатыға көтерілуі
-7585881178120Тірі ағзалардың тарихи дамуының қайталанбайтын үдерісі
00Тірі ағзалардың тарихи дамуының қайталанбайтын үдерісі
1612823233575Биологиялық эволюцияның анықтамалары
00Биологиялық эволюцияның анықтамалары
2-тапсырма
1551940133712Эволюциялық табыс негізінде қандай екі ұғымды ажыратуға болады
00Эволюциялық табыс негізінде қандай екі ұғымды ажыратуға болады
275780562230009898256205600
3079750262890Биологиялық кері кету (регресс)
00Биологиялық кері кету (регресс)
-95885252730Биологиялық алға басу (прогресс)
00Биологиялық алға басу (прогресс)
4253487254824856193254211
318036691091Дарақтар саны мен жүйеленген топтар санының кемуі,, аймақтың тарылуы
00Дарақтар саны мен жүйеленген топтар санының кемуі,, аймақтың тарылуы
-9539791091Дарақтар санының жүйеленген топтар, санының артуы, аймақтың кеңеюі
00Дарақтар санының жүйеленген топтар, санының артуы, аймақтың кеңеюі
3-тапсырма
14520501197641.Дарвинге дейінгі кезеңде биологияның дамуы
001.Дарвинге дейінгі кезеңде биологияның дамуы
-386799229888«Табиғат жүйесі»
00«Табиғат жүйесі»
4104814300215«Ботаника философиясы»
00«Ботаника философиясы»
1453215230662К.Линнейдің ғылыми еңбектері
00К.Линнейдің ғылыми еңбектері
242633533020
26276304298950016329204300000026076104300000026276304298950018841294300000021453864300000025673054298321176739-120638187154180
4-тапсырма
-9588555880«Трансформизм»
00«Трансформизм»
132142029642500399465526487500163258536830Ж.Б.Ламарктің эволюциялық теориясы
00Ж.Б.Ламарктің эволюциялық теориясы
432587935169«Зоология философиясы» биологияның дамуы
00«Зоология философиясы» биологияның дамуы
2607945332740
1632869227665Жануарларды
00Жануарларды
432562014605Омыртқалылар
00Омыртқалылар
1460511430Омыртқасыздар
00Омыртқасыздар
13224751252090039942879545500
2648725153084
26892252914652204720-137795Градация
00Градация
36224942744870098982527448700220599012446010 класқа
0010 класқа
257683011239500220458017316000151193511239500110035711287000301942512255500314960012255500335118812291800362249411287000
II кезең (20 мин) Жаңа тақырыпты өздігінен меңгеру.
Ч.Дарвин ілімінің алғышарттары :
Қоғамдық экономикалық:
Англияда XIX ғ өнеркәсіп пен ауыл шаруашылығы қарқынды дамыды.
Жергілікті мамандар жануарлардың қолтұқымдары мен өсімдіктердің іріктемелерін шығара бастады
Ч.Дарвиннің еңбектері:
«Табиғи сұрыпталу жолымен түрлердің шығу тегі» (1859 ж)
Үй хайуанаттары мен мәдени өсімдіктердің өзгеруі (1868 ж)
«Адамның шығу тегі мен жыныстық сұрыпталуы» 1871 ж
«Саяхат» бағдарлау өзара оқыту ойыны. Ол үшін сынып 4 топқа бөлінеді. Әр топтың кеңесшілері «Туристік агенттікпен» бағыттарын таңдайды.
№1 конверт: «Түрлердің табиғи сұрыпталу жолымен шығу тегі»
Мұғалім: Дарвинге дейінгі кезеңде де биология дамыды. Оның өзіндік жетістігі және кемшілігі болғандығын ажыратып біледі деп ойлаймыз. Ч.Дарвин эволюциялық теорияның негізін ғылыми бағытта дәлелдеген,себебін анықтаған ғалым ретінде танимыз. Эволюцияның қозғаушы күштері:
Тіршілік үшін күрес
Табиғи сұрыпталу
Тұқымқуалау өзгергіштігі
1.Сұрақ: Синтезге негізделген эволюциялық теория дегенді қалай түсінеміз?
2.Сұрақ: Көбею шексіздігінің мәні неде?
№2 конверт: «Тіршілік үшін күрес»
Мұғалім: Сандардың мөлшерден тыс көп болу құбылысы дарақтар арасында бәсекелестікті тудырады. Тіршілік үшін күресте күштілері міндетті түрде жеңіп шығады.
1.Сұрақ: Қандай ұрпақтар тіршілігін сақтап қала алады?
2.Сұрақ: Табиғи сұрыпталудың тіршіліктегі маңызы?
№3 конверт: «Тұқымқуалаушылық»
Мұғалім: Ұрпақтар ешқашан ата-анасының дәлме дәл көшірмесі бола алмайды, алайда ата тектерінің кейбір белгілері беріледі.
1.Сұрақ: Барлық тірі ағзаларға тән ортақ қасиеттер?
2.Сұрақ: Тұқымқуалаушылық қалай жүзеге асады?
№4 конверт: «Өзгергіштік»
Мұғалім: Барлық тірі ағзалардың өз ата-тектерінен ерекшеленетін ортақ қасиет.
1.Сұрақ: Өзгергіштік дегеніміз не?
2.Сұрақ: Мутация дегеніміз не?
III кезең. Кері байланыс кезеңі – 12 мин.
Деңгейлік тапсырмалармен жұмыс.
I деңгейлік тапсырма- 5 ұпай
Ғаламшарымызда тірі ағзалар неге бәсекелеседі?
Бәсекелестік дегеніміз не?
Табиғи сұрыпталу деген не?
Табиғи сұрыпталудың амалсыздан жүруі неліктен?
Өзгергіштік деген не?
II деңгейлік тапсырма- 4 ұпай
«Қайсысы артық»
1.Эволюциялық дамудың негізіг себептері?
Тіршілік үшін күрес
Табиғи сұрыпталу
Тұқымқуалау өзгергіштігі
Қолдан сұрыптау
2.Сәйкестендіру тестісі бойынша жұмыс1 Көбею шексіздігі дегеніміз А Табиғи сұрыпталуға жеткізеді
2 Тіршілік үшін күресте күштірегі тірі қалады В Тірі ағзалардың нақтылы жағдайда тірі қала алатын ұрпақты көбірек өндірет қасиеті
3 Өзгергіштік С Ағзалардың өз ататектеріне ұқсау кейбір белгілерін ұрпақтарына беру қасиеті
4 Тұқымқуалаушылық Д Барлық тірі ағзалардың өз ата тектерінен ерекшелене алатын ортақ қасиет
Жауабы: 1-В, 2-А, 3-Д, 4-С
III деңгейдегі тапсырма 3-ұпай
Дарвин теориясы неге табиғи сұрыпталу теориясы деп аталады?
(Эссе жазу) Оқшылар дәптерлеріне өз ойларын жазады.
Үйге тапсырма. §36 Ч.Дарвин және оның түрлердің пайда болу теориясы. Ч.Дарвиннің эволюциялық теориясының негізгі ұстанымдары. Эволюцияның синтетикалық теориясының шығуы.А,В,С тапсырмаларын орындап келу.
Бағалау. Бетшеге қорытынды шығарып, сондағы оқушылардың алған бағаларын қою.