Урок Оксидтерді? жіктелуі, аталуы, ??рылысы, алынуы, химиялы? ?асиеттері, ?олданылуы

8-сыныпKа химия п‰нінен ™ткізілген сабаKтыS жоспары

ИсаCалиева Камила
Атырау облыстыK дарынды балаларCа арналCан
aлттыK гимназиясыныS химия п‰ні мaCалімі.


СабаKтыS таKырыбы: ОксидтердіS жіктелуі, аталуы, Kaрылысы, алынуы,
химиялыK Kасиеттері, Kолданылуы

СабаKтыS маKсаты: а)білімділік – оKушылардыS оксидтер туралы біліміне
с_йене отырып, жіктелуі, Kaрылысы, алынуы,
химиялыK Kасиеттері, Kолданылуы туралы
оKушылардыS Kатысуымен сабаKты т_сіндіру.
б) дамытушылыK- ™мірден к™рген деректерді Kолдана
білуге шыCармашылыKпен жaмыс істеуге
даCдыландыру.
в) т‰рбиелік – химия п‰ні талап ететін aKыптылыKKа,
жауапкершілікке т‰рбиелеу.
СабаKтыS т_рі: Білімді Kорытындылау
СабаKтыS ‰дісі: Білімді актуализатциялау, ™з бетімен жaмыс,
демонстрация
Jaрал-жабдыKтар: CuO, CaO, CaCO3, НСl, фенолфталеин, 1,2,3 –
деSгейлік тапсырмалар
СабаKтыS барысы: І. `йымдастыру
ІІ. 1. оKушылардыS тірек біліміне с_йене отырып ™ткенді еске т_сіру (миCа шабуыл)
Оксидтер дегеніміз?
ЗаттардыS оттекпен ‰рекеттесі Kандай реакцияCа жатады? (тотыCу)
ХалKаралыK ж_йеге сай оксидтерді екі ‰діспен ата: Al2O3, P2O5, Mn2O7, SO3, CaO
Гематит дегеніміз не?
Жану реакциясы дегеніміз не?
Оксидтерге мысал келтіріп, атаSдар (таKтаCа жазу, «Кім жылдам?»)
2. ДеSгейлік тапсырмалар (10 мин)
І – деSгей.
Реакция теSдеулерін аяKтап, теSестіріп, т_зілген оксидтерді 2 ‰діспен ата
Na + O2
Al + O2
S + O2
3,1 фосфор оттегімен ‰рекеттескенде Kанша фосфор (V) оксиді т_зіледі?
ІІ – деSгей
Реакция теSдеулерін толыKтырып, аяKтаSдар.
а) P2O5 + . . . H3PO4
б) SO3 + . . . Na2SO4 + . . .
в) Al2O3 + . . . Al2(SO4)3 + . . .
14,3 г натрий цинкатын алу _шін натрий сілтісімен неше грамм мырыш оксиді ‰рекеттеседі?

ІІІ – деSгей.
1) Т™мендегі ™згерістерді ж_зеге асыр.
CuCuOCuCl2Cu(OH)2CuOCuCu(NO3)2CuS
Массасы 10,4 г мырыш пен мырыш оксидінен тaратын KоспаCа сілтімен ‰сер еткенде б™лінген газды жаKKанда 0,72 г су т_зілген. JоспадаCы металдыS м™лшері (%) Kандай?
IV – деSгей
МассалыK _лесі 66% - дыS тыCыздыCы 1,403 г/мл к™лемі 1000 л азот KышKылын алу _шін Kанша ауа керек? (w (N2)=78%)
Мына газдардыS SO2, NO, CO2, NO2 сутегімен ж‰не ауамен салыстырCандаCы тыCыздыCын аныKта.

ІІІ. ЖаSа таKырыпты т_сіндіру.
ОKушылармен бірлесе отырып, KaрылымдыK формаласын Kaрастырып, жіктеуі, алынуы, Kасиеттері, Kолданылуы Kарастырылады.

13 SHAPE \* MERGEFORMAT 1415

ОксидтердіS KaрылымдыK формуласы.
O O O O O
// \\ // \\ //
Cr
·
·
·
·
·
·
·
·
·
·
·
·
·
·
·
·
·
·
·
·
·




ОксидтердіS алынуы
1) Жай заттардыS оттекпен тікелей ‰рекеттесуінен: (реакция теSдеулерін оKушылар аяKтап, теSестіреді)
P + O2
Al + O2
Zn + O2
2) Оксидтерді одан ‰рі тотыKтырып алады:
NO + O2
FeO + O2
3) Суда ерімейтін негіздерді Kыздыру арKылы:
t°
Fe(OH)3
t°
Mg(OH)2
4) Тaздарды Kыздыру арKылы:
t°
СаСО3
t°
CaSO4
5) К_рделі заттар жанCанда:
С2H6 + O2
C4H10 + O2

ХимиялыK Kасиеттері
13 SHAPE \* MERGEFORMAT 1415




+



13 SHAPE \* MERGEFORMAT 1415


13 SHAPE \* MERGEFORMAT 1415


ОксидтердіS Kолданылуы:
SO2 – ж_нді, жібекті аCарту _шін, жеміс-жидек консервілеп, оны саKтауда,
Kоймаларды зиянкестерден тазартуда
CO2 – тамаK ™нерк‰сібінде, ™рт с™ндіруде
SiO2 – шыны керамика алуда
CaO – Kaрылыста
Бояулар алуда: ZnO-аK, Cr2O3-жасыл, CoO-к™к, Pb3O4 (сурик) – ашыK Kызыл т.б.
ХимиялыK Kасиетін айтKан мезгілде т‰жірибе к™рсетіледі:
1) CaO + H2 Ca(OH)2
Негіздік оксид сілті
Ca(OH)2-ніS т_зілгендігін фенолфталин тамызып, малина т_ске боялCанын к™реміз
CuO + 2HCl CuCl2 + H2O
Kара т_сті к™гілдік т_сті
CaCO3 + CO2 CaCl2 + CO2+H2O
жанCан шыра с™неді
Ca(OH)2 + CO2 CaCO3 + H2O
ізбес суы
IV. СабаKты бекіту.
ДеSгейлік тест (15 мин)
А деSгейі
€р сaраKKа 1,5 мин
1) Жер Kыртысында еS к™п таралCан Kай элемент
а) оттек б) азот в) кремний г) сутек
2) Фотосинтез реакциясыныS теSдеуін к™рсет
а) C6H2O6 6C + 6H2O
б) 6CO2 + 6H2O C6H12O6 + 6O2
в) C + H2O CO + H2
г) C6H12O6 + 6O2 6CO2 + 6H2O
3) Т™мендегі келтірілген заттардыS Kайсысы натрий гидроксидініS ерітіндісімен ‰рекеттеседі
а) CaO б)CO2 в) KCl г) сутек
4) Екідайлы Kасиет к™рсететін оксид
а) BeO б)CO2 в)SO2 г)ClO2
5) Тaз т_збейтіндер Kатарына жататын оксид
а) Cl2O б) NO в) P2O3 г) SO2
6) М™лшері ј моль азот (V) оксидініS массасы
а) 27 б) 28 в)30 г) 42
7) Екідайлы Kасиет к™рсететін зат
а) ZnO б) Al2O3 в) BeO г) Cu2O
8) Тaз т_зетін оксидтер Kатарына жататын оксид
а) N2O б) NO в) CO г) SO3
9) Массасы 96г оттек газындаCы оттек атомдарыныS зат м™лшері
а) 3 моль б) 6моль в) 67,2л г) 6
·6,02
· 10
10. Екідайлы Kасиет к™рсетпейтін оксид
а) CaO б) Cr2O3 в) BeO г)ZnO

В деSгей
€р сaраKKа 2мин
1) Na2O MgO Al2O3 SiO2 P2O5 Cl2O7
Jатарында оксидтердіS KышKылдыK Kасиеттері
а) кемиді б) алдымен кемиді, сосын артады
в) артады в) алдымен артады, сосын кемиді

2) N2O5 CO2 B2O3 BeO L32O
Kатарында оксидтердіS негздік Kасиеттері
а) алдымен кемиді, сосын артады б) кемиді
в) алдымен кемиді г) артады



3) Негіздік оксидтер Kатарын к™рсет
a) CuO, BeO, Fe2O3, Ag2O
б) SO2, CO2, ZnO,Cr2O3
в) Na2O, FeO, CaO, BaO
г) PbO, Al2O3, CO, K2O
4) Сумен Kалыпты жаCSдайда ‰рекеттесетін негіздік оксид
а) CuO б) Na2O в) Ag2O г) Fe2O3
5) JыздырCанда айырылып, оксид пен тaз т_зетін негіз
а) NaOH б) Fe(OH)3 в) Ca(OH)2 г) Ba(OH)2
6) Фосфор () оксидімен ‰рекеттесетін заттар Kатары
а) CO2, Na2O, H2O
б) H2O, Na2O, KOH
в) CO, NO, CaO
г) CuO, N2O, BaO
7) Азот (ІІ) оксиді т_зілу _шін азот мен оттек Kандай температурада ‰рекеттеседі?
а) 100 °С б) 500°С в) 1000°С г) 2000°С

С деSгей
€р сaраKKа 3 мин
1) Массасы 20г мыс (ІІ) оксидін азот KышKылымен ™Sдегенде т_зілетін тaздыS массасы
а) 47г б) 79г в) 38г г)52г
2) N2O5P2O5As2O5Sb2O5 Kатарында оксидтердіS KышKылдыK Kасиеттері Kалай ™згереді?
а) кемиді б) артады в) ™згермейді г) жоK
3) КенніS _лгісініS Kaрамында 82% Bе2О3 бар. КенніS KaрамындаCы темірдіS массалыK _лесі
а) 58,4% б) 60,3% в) 54,7% г) 57,4%
4) ^ш валентті элементтіS оксидініS KaрамындаCы оттектіS массалыK _лесі 47%. Ол элемент
а)азот б) алюминий в) темір г) хром
5) Калий селитрасыныS KaрамындаCы калийдіS ( К2О оксидіне шаCып есептегенгде) массалыK _лесі
а) 40% б) 90% в) 60% г) 30%

ОKушыларCа тесттіS кілтін экранCа к™рсетіп, ™з жaмыстарын тексерту.
V. СабаKты Kорытындылау.
119 беттегі 3-ж.ауызша, 121-беттегі 5,6-ж. ТаKтаCа орындау.
VІ. ^йге тапсырма.
§44,45. 121беттегі 7-11 жаттыCулар.

VІІ. БаCалау.

Оксидтер

Негіздік
Na2O, CaO, CuO, Fe2O3

JышKылдыK
P2O5, SO2, CO2, SO3

Екідайлы
Al2O3, BeO, ZnO, Cr2O3


сілті


к_шті
KышKыл


Екідайлы
оксид

Су


Су


Тaз

Тaз

Тaз

Сілті

JышKылдыK оксид

К_шті KышKыл

Су

Негіздік оксид

Су

Тaз

Тaз

JышKыл

Негіздік оксид

Сілті

Су

JышKылдыK оксид