Башлангыч сыйныфларда проек эшч?нлеге
Тема: Башлангыч сыйныфларда проек эшч‰нлеге
Педагогика ф‰ненд‰ укыту-т‰рбия процессы сыйфатын _стерерг‰ булышлык ит_че технологиял‰р шактый. УкытучыныS бурычы – яSалыклар агымында югалып калмыйча, д™рес юн‰леш алу, укытуныS k‰р этабы ™чен уку материалын _зл‰штер_неS иS уSышлы вариантын кулланып эшл‰_.
Укучылар бел‰н эшл‰г‰нд‰ проектлар методын куллану отышлы. Проектлар методы укучы ш‰хесенеS белем алуга иGади якын кил_ен‰ юн‰лтелг‰н. Бу метод бел‰н эшл‰г‰нд‰, укучылар актив р‰вешт‰ уйлау, фикерл‰_ эшч‰нлеген‰ тартылалар. Методик яктан караганда, проект эше ф‰нни k‰м гам‰ли проблемалы-юн‰лешле тикшерен_ эшч‰нлегенн‰н гыйбар‰т. Ул, теге яки бу проблеманы тир‰нтен ™йр‰н_ максатында, укытучы Gит‰кчелегенд‰ эшл‰н‰ торган м™ст‰кыйль иGади эш. Компьютер технологиял‰ренн‰н уSышлы файдалану, т™рле ф‰нн‰рг‰ иGади якын килеп эшл‰_ зур н‰тиG‰л‰рг‰ ирешерг‰ ярд‰м ит‰. Укучыларны ул k‰рьяклап _стер‰, ш‰хес итеп т‰рбияли. Укытучы укучыга тормышта _з урынын табарга ярд‰м ит_че т™п ышанычы булып кала.
Проект методы XX й™з башында Америка педагогы, психологы, ф‰лс‰ф‰чесе Джон Дьюи (1859 - 1952) тарафыннан уйлап табыла. АныS фикере буенча, белем бир_ ул - "балаларныS ш‰хс‰н кызыксынуларына, максатларына т‰Sг‰л килг‰н максатчан эшч‰нлекк‰ нигезл‰неп т™зелг‰н процесс".
Эзл‰н_ эшч‰нлеге. балада шатлану, кызыксыну хисл‰ре уяту бел‰н берр‰тт‰н, аныS ‰хлакый, акыл, физик сыйфаталрын да _стер_г‰ м™мкинлекл‰р тудыра. Мондый эшч‰нлек яSа (инновацион) технолгиял‰рнеS бер т™ре булган ПРОЕКТ МЕТОДЫ ярд‰менд‰ оештырыла.
Проектлар методы – укучы ш‰хесенеS белем алуга иGади якын кил_ен‰ юн‰лтелг‰н укыту системасы ул. Ул м‰кт‰пт‰ укытучы Gит‰кчелегенд‰ эшл‰н‰ торган м™ст‰кыйль иGади эш.
Проект эшч‰нлеге – т™пле фикере булган балалар т‰рбиял‰_ технологиял‰ренн‰н берсе.
Проект эшч‰нлегенеS нигезе- тикшерен_ эше.
Максаты: укучыларныS ш‰хси _сешен‰, уSышлы аралашуларына иреш_, аларны k‰рт™рле эшч‰нлекк‰ иGади якын килерг‰ ™йр‰т_.
Проект эшч‰нлеге укучыларда да, укытучыда да зур кызыксыну тудыра. Ул фикерл‰_не, с™йл‰мне, _з уйларыSны формалаштыра бел_ с‰л‰тен _стер‰. Проект эшч‰нлеге барышында укучы коллективта эшл‰рг‰, _зен‰ бирелг‰н эшк‰ Gаваплы карарга, куелган сорауларга Gавап табарга ™йр‰н‰.
Башлангыч сыйныф укучысы ™чен проект эшч‰нлеге шактый катлаулы.Л‰кин укучылар бел‰н барлык ф‰нн‰р буенча да проект эшч‰нлеге оештырырга м™мкин.€ иS беренче проектныS проблемасы яки идея барлыкка килерг‰ тиеш.
Проект эшч‰нлеге т_б‰нд‰ге этаплардан тора.
1. Темасын уйлап табу.
2. Планлаштыру.
3. Максатын k‰м бурычларын билгел‰_.
4. Тикшерен_, эзл‰н_.
5. Проектны яклау.
6. Проект эшенеS к_рс‰ткече.(презентация)
7. Б‰ял‰_.
ЭшнеS уSышлы килеп чыгуы аныS д™рес оештырылуына б‰йле. Монда укытучы, укучы k‰м ата-ана хезм‰тт‰шлеге бик ‰k‰миятле. Башлангыч сыйныфларда укытучы – киS‰шче, юн‰леш бир_че, т™з‰тм‰л‰р керт_че,рухландыручы,илkам ™ст‰_че. Укучы – эзл‰н_че, идеяне тормышка ашыручы, м‰гъл_мат Gыючы, фикерл‰_че, к_з‰т_л‰р нигезенд‰ модель т™з_че, барлыкка килг‰н н‰тиG‰л‰рне анализлаучы, т‰Gриб‰л‰р _тк‰р_че, интернет материалларын кулланучы k‰м проектны яклаучы. € ата-аналар укучыга кир‰кле м‰гъл_матне табарга ярд‰м ит_че, идеял‰рне тулыландыручы, иGади бала бел‰н берг‰ кызыксынучы,бала бел‰н к™нд‰лек аралашучы ролен _ти.
Проект эшен‰ ата-аналарны да G‰леп ит_ бик отышлы, ч™нки ата-ана бала тормышында актив катнаша башлый.
Проект методы укытучы k‰м укучыларныS яхшы ‰зерлеген, сыйныфныS k‰м иGади т™ркемн‰рнеS _зара килешеп эшл‰_л‰рен тал‰п ит‰. Проект турында
с™йл‰ш_д‰ катнашып, укытучы да тигез хокуклы фикерд‰шк‰, ярд‰мчег‰ ‰йл‰н‰. Проектны гам‰лг‰ ашыру барышында укучылар ‰йл‰н‰-тир‰д‰гел‰р бел‰н уртак тел табып эшл‰рг‰, фикерл‰рен д‰лилл‰рг‰ ™йр‰н‰. Шулай ук бу метод укучыларны компьютер бел‰н эшли белерг‰, электрон почтадан k‰м интернеттан файдаланырга ™йр‰т‰.
Проек эшенеS н‰тиG‰се булып 1-2 классларда м‰гъл_мат тупланган китап яис‰ альбом, ‰ 3-4 классларда проект эше презентация, сценарий, фильм, каталог k.б ярд‰менд‰ башкарылырга м™мкин.
Укучыларга проект эшч‰нлеген‰ йомгак ясаганда:
1.Проект эшенд‰ н‰рс‰ кызыклы булды?
2.Аеруча н‰рс‰ ошады?
3.Нинди яSалыклар белдеS?
4.Бу теманы ™йр‰н_не д‰вам ит‰р идеSме?
5.Кил‰ч‰кт‰ нинди проект эшен д‰вам ит‰р идеS? -кебек сораулар бирерг‰ була.
Проект эшч‰нлеге укытучы k‰м укучыдан зур т_землек, сабырлык, к_п вакыт сарыф ит_не сорый.Тиешле н‰тиG‰г‰ иреш_ ™чен, эш барышында ‰д‰би китаплардан, с_злекл‰рд‰н, интернет аша к_п м‰гъл_мат тупларга, ижади фикер й™ртерг‰ кир‰к. Гом_м‰н, проект методы - баланыS интеллектын, иGади с‰л‰тен, логик фикерл‰вен _стер_д‰, кызыксынучанлыгын арттыруда н‰тиG‰ле алымнарныS берсе булып тора дип уйлыйм мин.
15