Ашы? саба?: ?аза? тілі мен ?дебиеті ?стеуді? ма?ыналы? т?рлері .Мезгіл . Мекен ?стеу. 7 класс

СабаKтыS таKырыбы :^стеудіS маCыналыK т_рлері .Мезгіл . Мекен _стеу.
СабаKтыS маKсаты :1. ОKушыларCа _стеудіS маCыналыK т_рлерін , жасалу
жолдарын меSгерту.
2. `лы Абай шыCармаларын тапсырмаларCа енгізу арKылы
адамгершілік Kасиеттерді бойларына сіSіру, оKушыны ™зіндік
тaлCа ретінде «Мен» тaжырымына Kатыстыру .
3. АKыл –ойларын іскерлік белсенділіктерін артыру .
СабаKтыS т_рі : жаSа білімді меSгерту .
СабаKтыS к™рнекілігі :сызба ,таблица, семантикалыK кеспе , кеспе KаCаздар.
СабаKтыS барысы : І. `йымдастыру б™лімі .
ІІ. ^й таптырмасын пысыKтау .
СабаKтыS эпиграфы : К™кірегі сезімді ,к™Sілі ойлыCа
Б‰рі де аныK тaрмай ма ойлаCанда ?! Абай .
І-саты. «Мен дайындаламын» ( ПсихологиялыK кезеS )
€рбір адам ? Туысым ,досым ,жaраCат.
€рбір сабаK ? ^йрену , aCу, aлаCат .
€рбір сабаK ? Тірлік , тірек , адамдыK.
€рбір с™зім ? ШындыK , бірлік , адалдыK .
ІІ-саты . «Мен танысамын » (ЖаSа сабаK )
^стеудіS маCыналыK т_ріне Kарай б™ліну кестесі .

^стеудіS т_рлері
СaраKтары .
Мысалдары .

1.Мезгіл _стеуі
Kашан? Kашаннан?
Б_гін,былтыр,биыл,ертеS,енді,таSертеS
кешке,Kазір,енді,ендіг‰рі,бaрын,к_ндіз,ерте-ден,б_рсіг_ні,к_ні б_гін,Kыстай,ала жаздай,
баCана,к_ні-т_ні,бойы,Kыстыг_ні,‰лгінде, т.б


2.Мекен _стеуі
Kайда?Kайдан?
Ілгері,кейін,‰рмен,мaнда,осында,сонда,‰рі,
бері,жоCары,т™мен,алCа,тысKары,артта т.б

3.Сын-Kимыл(бейне) _стеуі
Kалай?Kайтіп? Kалайша?кімше?
‰реS, аKырын,бірден,бірге,бірте-бірте,
бaрынCыша,Kолма-Kол,осылай,с™йтіп,™йтіп-б_йтіп,‰реS-‰реS,келе сала,емін-еркін,т.б.

4.М™лшер _стеуі.
Kанша?Kаншама?KаншалыK? Kаншалап?Kалай?Kалайша?
онша,сонша,соншалыK,мaнша,неCaрлым,
мaнша,соCaрлым,анаCaрлым,талай,бірталай?

5.К_шейткіш _стеуі
Kалай? не маKсатпен ?
‰бден,тым,еS,ылCи,кілеS,с‰л,™Sкей,тіпті,наK,
‰нтек,м_лдем,д‰л,наCыз,керемет,орасан,ерен,
‰рен,аса,™те,т.б.

6.МаKсат _стеуі
Kалай? не маKсатпен?
‰дейі,‰дейлеп,жорта,KасKана, т.б.

7. Себеп- салдар _стеуі
не себепті? Kалай?
БосKа,бекерге,жоKKа,Kaр босK
·а,лажсыздан,
Амалсыздан,шарасыздан.


ІІІ-саты. «Мен Kиялдаймын» (оKулыKпен жaмыс)
276-жаттыCу (мезгіл _стеулерді тауып ,Kандай с™збен тіркесіп тaрCанын к™рсету.)
279- жаттыCу( берілген мекен _стеулерді кірістіре отырып с™йлем Kaрау .

І^ –саты « Мен талдаймын » `лы Абай ™лендерінен _зінділерді оKып ,_стеулерді сaраK Kою арKылы тауып,KaрамдыK т_рлерін аныKтау.

1.ЖоCары-т™мен Kаз-_йрек (ЖоCары-т™мен) кaрделі _стеу
`шып тaрса сымпылдап.

2. Жарамайды бекер алдау, (бекер) негізгі _стеу
ТеSіS емес мен сеніS .

3.Ж_регімніS т_іне тереS бойла , (тереS ) негізгі _стеу
Мен бір жaмбаKадаммын оны да ойла .

4. Ер жеткен соS т_спеді уысыма,
Jолымды мезгілінен кеш сермедім. (кеш) негізгі _стеу

5.АKырын ж_ріп ,аныK бас , (аKырын ) негізгі _стеу
ЕSбегіS кетпес далаCа.

6. Мен боламын демеSдер, (алшаS ) негізгі _стеу
АяKты алшаS басKанCа.

^-саты. « Мен салыстырамын » ( семантикалыK кесте )

Негізг _стеу
Туынды _стеу
К_рделі _стеу

Ж™німен

+


АSдаусызда

+


Баяу
+



К_ні-бойы


+

БосKа

+


Jыстай

+


Биыл


+

Кейін
+



Енді-енді


+

ТаSертеS


+

Jазір
+



Жорта
+



БаяCыда

+


Ретімен

+


Бет-бетіне


+


^І- саты. « Мен Kортындылаймын » ( РефлекциялыK кезеS )
СaраKтарCа жауап алу арKылы пирамида шыCару .
СaраKтар 1.^стеу дегеніміз не ?
2.^стеуге Kандай сaраKтар Kойылады ?
3.Негізгі _стеу дегеніміз не ?
4.Туынды _стеулер Kалай жасалады ?
5.J_рделі _стеулер Kалай жасалады ?
6.Мекен _стеу дегеніміз не?
7. Мезгіл _стеу дегеніміз не?
8. ^стеудіS маCыналыK т_рлері нешеу ?
^ІІ-саты. « Мен толCанамыS » ( СабаKта айтылCандарды дaрыс aCыну _шін aлы Абайша толCансаK , 31-Kара с™зінде есіткен н‰рселерді aытпауCа 4 т_рлі себеп болады , (_нтаспадан тыSдау)
1. К™кірегі байлаулы болу керек .
2. К™Sілденіп , ынтамен тaшыну керек
3.Бірнеше уаKыт ішінен Kайталап ,к™Sілге бекіту керек .
4.Ой кеселдерінен KашыK болу керек .

ОKушылардыS білімдері баCалап , _йге тапсырма беремін. « Мен оKыCан Абай » таKырыбында _стеулерді Kатыстырып ,ой-толCау жазу.


ОKушыларды білімдеріне Kарай баCалау
15