Саба? жоспары: С?йектер, б?лшы? ет, сі?ірлер, тірек — ?имыл ж?йесіні? ??рамдас б?ліктері
СабаKтыS таKырыбы:
С_йектер, бaлшыK ет, сіSірлер - тірек-Kимыл ж_йесініS Kaрамдас б™ліктері. ОлардыS маSызы. JаSKада с_йектердіS байланысуы. БуындардыS Kaрылысы.
СабаKтыS маKсаты: ОKушыларды KаSKа б™лімдерімен, с_йек байланыстары ж‰не олардыS маSызын аныKтау, жеке бас гигенасын таза aстауCа _йрету.
СабаKтыS типі: ЖаSа сабаKты меSгерту
СабаKтыS т_рі: аралас сабаK
СабаKтыS ‰дісі: сaраK жауап, топтыK жaмыс, биологиялыK диктант, трек-сызба Kaру.
СабаKтыS п‰н аралыK байланысы: математика
СабаKтыS к™рнекілігі: электронды оKулыK,интерактивті таKта, сызба-нaсKалар, адам KаSKасы, муляждар
СабаKтыS барысы: І. `йымдастыру б™лімі.
ІІ. ^й тапсырмасын сaрау
ІІІ. ЖаSа сабаKты т_сіндіру.
ІУ. Бекіту. Jорытындылау
V. ^йге тапсырма беру.
УІ. БаCалау
І. `йымдастыру б™лімі.
Амандасу, т_гендеу, топKа б™лу
ІІ.^й тапсырмасын сaрау
СaраK -жауап
1.Сипап сезу арKылы нені аныKтайды?
2. АнализаторларCа кім аныKтама берді?
3. Кез келген анализатор неше б™лімнен тaрады?
4. Рецепторлары тіл б_ртіктерініS aшында болады?
5. ТілдіS aшы Kандай д‰мді сезеді?
6. АуызCа т_скен KaрCаK асты ерітетін сaйыKтыK?
7. ТілдіS б_йір шеті Kандай д‰мді сезеді?
8. Рецепторлар мaрын Kуысынан жоCары б™лігініS сілемейлі KабыCында болады?
Мына сандар нені білдіреді:
СaраKтар: мына сандар нені білдіреді?
3
16-2000
24 000
100
4
30
Жауабы:
1ОртаSCы KaлаK с_йекшелерініS саны-3
3.АдамныS есту м_шесі 1 секундта 16-2000 тербеліс жиілігін жасайы
2.ИірімніS жарCаKты б™лігініS KабырCаларыныS бірі aзындыCы ‰рт_рлі 24 мыS талшыKтан тaрады
4.Теріде ауырсыну рецепторлары к™п1см-2, шамамен 100 ауырсыну бар
5.4 д‰м сезу рецепторлары бар
6. СыртKы дыбыс ™ткізу жолыныS aзындыCы 30 мм
С‰йкестігін тап:
1
JарашыKтыS артKы б™лігінде екі жаCы д™Sес,
линза т‰різді денешік
А.Су
2
К™збaршаK KисыKтыCыныS aзындыCы
В. Jaтыша
3
Шыны т‰різді денеде болады
С.ТаяKшалар
4
ЖарыK пен т_сті Kабылдайтын рецептор
Д. К™збaршаK
5
JараSCыда жарыKты Kабылдыйтын рецептор
Е. Аккомодация
Jорытындылау.
Тaсаукесер
ЖaмбаK шешу
Jос шауыпкелі бар, екі алыпкелі бар.
Jос жол к™ргіші бар, екі _н сезгіші бар.
ЖалCыз мол асары бар,бір кеуде KаCары бар
Ау соCары бар, Kорек Kорабы бар.
ТаCы...ТаCы...Jaлатпас тірегі бар
Жылатпас ж_регі бар.
Шат к™Sіл шадыманмен, ашылып к_лері бар.
ТоKсан жол торабы бар, шешеді бaл жaмбаKты
ТалпынCан талабы бар. Бaл кім?
(Адам)
ІІІ. Негізігі б™лім ЖаSа сабаKты т_сіндіру
ОKушылар жaмбаKтаCы мына сaраKKа к™Sіл KойыSдаршы
«Jaлатпас тірегі бар» ол не?
Тірек Kимыл ж_йесі. Ол адамныS KаSKасы. JозCалу Kызметін атKаратын KаSKа 2 б™ліктен тaрады
Енжар (KаSKа) (с_йектер)
Белсенді ( бaлшыK ет)
JаSKа с_йектерден тaрады
-Ал енді сол KаSKаны Kaрайтын с_йектер Kaрылысы Kандай, олар ™зара Kалай байланысKан осы жайлы біз б_гінгі сабаCымызда оKып білеміз. Ол _шін топтарCа тапсырма беріледі
1 топ:
·С_йектердіS Kaрылысы, Kaрамы
ІІ топ:
С_йектердіS байланысы .БуынныS Kaрылысы
Топта талдау -10 минут уаKыт беріледі. АяKтаCаннан кейін, жaмыстарын KорCауCа 6 минут уаKыт беріледі. Адам KаSKасын Kолдану арKылы жауапты талдайды.
ІУ. Бекіту
Кеспелерде дайындалCан тапсырмаларды жеке орындап, бірін бірі тексереді. Жауабы интерактивті таKтада шыCарып Kойылады.
І Тапсырма
БиологиялыK диктант
1.Тірек-Kимыл ж_йесі .ж‰не . тaрады.
2. С_йек .. aлпасынан тaрады
3. ................ бaлшыK етті с_йекпен жалCастыратын тегеуірінді д‰некер aлпасынан тaрады.
4. ....................... .. – біздіS аCзамызда ‰рт_рлі KозCалыстарды Kамтамасыз ететін тірек-Kимыл ж_йесініS белсенді б™лігі.
5. С_йектердіS KозCалмалы байланысын ............... дейді
6. Буын ............... с_йек б™лшектерінен, ..................... толы Kуыстан, ............ aлпасынан тaрады
ІІ тапсырма
Тірек – сызбаны аяKта:
С_йектіS т_рлері:
2.
С_йектердіS байланысу т_рлері
Буын Kaрылысы
Тест жaмысы
1. С_йектіS KабыCы Kай aлпаCа жатады.
а) май ‰) д‰некер б) ж_йек в) жабын
2. ЖалпаK с_йектер
а) KабырCа ‰) жауырын б) жамбас в) шынтаK
3.АдамныS с_йек саны а) 300 ‰) 100 б) 200 в) 50
5. С_йекке KаттылыK беретін зат
а) АKуыз ‰) К™мір су б) Май в) Тaз
6. С_йектіS ™суімен дамуына ‰сер ететін без
а) гипофиз ‰) KалKанша без б) б_йрек _сті безі в) aйKы безі
7.Жамбас с_йектіS Kай типіне жатады?
а) `зын ‰) JысKа б) ЖалпаK в) ЖіSішке
8. Ми сауытын Kaрайтын с_йектер байланыс:
А) KозCалмалы б) KозCалматын В) жартылай KозCалмалы
Jорытындылау
Балалар біз б_гінгі сабаKта не білдік?
V. ^йге тапсырма беру.
22 таKырып. 103 беттегі сaраKтарCа жауап дайындау.
УІ. БаCалау
Жауап параCы
(2 топKа беріледі)
№
ОKушыныS аты ж™ні
СaраK -жауап
Мына сандар нені білдіреді
С‰йкестігін тап
Топта жaмыс
Биолог диктант
сызбалар
тест
1
2
3
4
5
JолданылCан ‰дебиет:
€лімKaлова Р. Биология. 8 сынып оKулыCы. Алматы. Атамaра.2012ж 108-111 бет
€лімKaловаР. С‰тімбекова Р.Биология оKыту ‰дістемесі. Алматы. Атамaра. 2012 ж 59-65 бет
€лімKaловаР. С‰тімбекова Р. Биология. Жaмыс д‰птері. Алматы. Атамaра . 2012 ж. 69 бет
Биология . ШыS кітабы. Алматы-2014.224 бет.
Bылыми – педагогикалыK журнал. Биология ж‰не салауаттылыK негізі. №2. 2008ж.38 бет; №4 2012ж. 32 бет. №2 2013ж 25-29 беттер;
РеспубликалыK Cылыми-танымдыK журнал. Биолог аныKтамалыCы
№2 2015ж. 21-22 бет
СмаCaлова М.К. Биология. Суреттер мен кестелер
15