Геометриялы? денелерді? ?зара ?иылысуы 9-сынып Сызу
№ 142 орта мектеп
ТаKырыбы: ГеометриялыK денелердіS ™зара Kыйылысуы
Сыныбы: 9
П‰ні: Сызу
П‰н мaCалімі: Кенжебаев Х.
2015-2016 оKу жылы
Сыныбы: 9
СабаKтыS таKырыбы: БеттердіS Kиылысу сызыKтарын к™ріністе кескіндеу
СабаKтыS маKсаты:
Білімділік: ГеометриялыK денелердіS ™зара Kиылысуынан пайда болатын ™ту сызыKтарын салуды _йрету
Т‰рбиелік: ОKушыларды т‰рбиелікке,aKыптылыKKа, тиянаKтылыKKа _йрету;
ДамытушылыK: ОKушылардыS ойлау Kабілетін, сызба даCдыларын дамыту
СабаKтыS т_рі: ПрактикалыK сабаK
СабаKтыS типі: ЖаSа материал игеру
СабаKта Kолданылатын к™рнекті Kaралдар: интерактивті таKта, оKулыK,жaмыс д‰птері,геометриялыK денелердіS макеттері,оKушылардыS жaмыстарынан к™рме
СабаKтыS ™ту барысы:
1.ОKушыларды aйымдастыру
2.^йге берілген тапсырманы тексеру,баCалау.
3.ЖаSа таKырыпты т_сіндіру.
4.Тапсырмаларды орындау.
5.СабаKты бекіту.
6.^йге тапсырма беру.
^й тапсырмасын сaрау
Н‰рсеніS екі к™рінісі бойынша оныS _шінші к™рінісін салу
Талдау ‰дісі: 112 – суретті интерактивті таKтадаCы _лгі бойынша талдап т_сіндіру
ЖаSа таKырыпты т_сіндіру:
К™птеген техникалыK тетікб™лшектер пішіні ‰р т_рлі геометриялыK денелерден тaрады. ГеометриялыK денелердіS беттері ™зара Kиылысады. Сонда тетікб™лшектер беттерінде Kиылысу немесе ™ту сызыKтары деп аталатын сызыKтар пайда болады.
Jиылысу сызыKтарын немесе ™ту сызыKтарын сала білу керек.
Мысал. Б_йір жаKтары горизонталь проекциялаушы фигуралар болатын алты бaрышты дaрыс призма мен б_йір жаKтары профиль проекциялаушы функциялар болып келген бесбaрышты призманыS Kиылысу сызыCын тaрCызу керек болсын(117- сурет) Jиылысу сызыCы т™белер бір жазыKта жатьпайтын алтыбaрышты тaйыK сыныK болатынын байKау Kиын емес.ОныS А,В,С,Д,Е ж‰не B деп белгілейік.Бaл н_ктелер дaрыс н_ктелері болады.Алтыбaрышты призманыS Kырлары горизонталь проекциялар жазыKтыCына перпендикуляр болCандыKтан,Kиылысу сызыCыныS горизонталь проекциясы болатын А2 В2 С2 Д2 Е2 F2 алтыбaрыш оныS горизонталь проекциясымен д‰л келеді.Бaл н_ктелер бесбaрышты призманыS бетінде жатады. АталCан н_ктелердіS профиль проекциялары да орналасKан призманыS еS жоCарCы орналасKан KырынныS профиль проекциясы болатын н_ктелер жатады (А3 = Д3)
·Мысал. Горизонталь орналасKан параллелепипедтіS т™ртбaрышты дaрыс пирамидамен Kиылысу сызыCын салу керек(118- сурет)
Jиылысу сызыCыныS профиль проекциясын бірден к™рсетуге болады. Jиылысу сызыCы таCы да кеSістікте орналасKан бір жазыKтыKта жатпайтын алтыбaрышты тaйыK сызыK болады. ОныS т™белерін 1,2,3,4,5 ж‰не 6 цифрларымен белгілеп,олардыS фронталь ж‰не горизонталь проекцияларын тaрCызуCа кірісейік.1 ж‰не 4 н_ктелерініS фронталь проекциялары 11 ж‰не 41 н_ктелері пирамиданыS сол жаK KырынныS проекциясы бойынан оSай табылады.Осы KырдыS горизонталь проекциясы бойынан 12 ж‰не 41 арKылы вертикаль сызыKтарын ж_ргізудіS н‰тижесінде аныKталады. JалCан т™рт н_ктеніS фронталь ж‰не горизонталь проекцияларын табу _шін призманыS _стіSгіж‰не астынCы жаKтары арKылы горизонталь орналасKан жазыKтар ж_ргізілген деп KарастырайыK. Бaл жазыKтар пирамиданы оныS табанына aKсас т™ртбaрыштар бойымен Kияды. Осы т™тбaрыштардыS горизонталь проекцияларын салайыK. 12 н_ктесі арKылы пирамида табаныныS Kырларына параллель т_зулер ж_ргіземіз. Бaл т_зулердіS пирамиданыS б_йір KабырCаларымен Kиылысу н_ктелерін тауып,олар арKылы таCы да табан Kырларына параллель т_зулер ж_ргізсек,іздеп отырCан т™ртбaрышымызды аламыз. Осы т™ртбaрыштыS призма Kырларымен Kиылысу н_ктелері - 22 ж‰не 62 табылады. 22 ж‰не 62 н_ктелері бойынша олардыS фронталь проекциялары - 21 ж‰не 61 н_ктелері табылады.Бaл т™ртбaрыш Kиылысу сызыCыныS KaралCан екі т™бесін -3 ж‰не 5 н_ктелерін аныKтайды.
4. Тапсырмаларды орындау.
ЖаSа сабаKты игеру барысында А-4 пішініне 117,118 – і сызбаны орындау.
5.СабаKты бекіту.
ГеометриялыK денелердіS макеттерін Kиылыстыру арKылы тетік б™лшектерін беттеріндегі Kиылысу немесе ™ту сызыKтарын таCы бір Kайталап,пысыKтау.
6.^йге тапсырма беру.
Сызба тапсырмалар жинаCы. Ж.Jыстаубаев. 18,19 тапсырманы орындау.
15